نام کتاب : نهج البلاغه نویسنده : نهج البلاغه جلد : 1 صفحه : 13

نهج‌البلاغه: خطبه 113

{{تورفتگی:a:'''{{سرمه‌ای:وَ مِنْ خُطْبَة لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ}}'''}}

{{تورفتگی:a:'''{{سرمه‌ای:از خطبه هاى آن حضرت است در پند و اندرز مردم}}'''}}

<hr class="aye-hr">
{{نهج:الْحَمْدُلِلّهِ الْواصِلِ الْحَمْدَ بِالنِّعَمِ، وَالنِّعَمَ بِالشُّكْرِ}}

سپاس خدایى را که حمد را به نعمت ها، و نعمت ها را به شکر متصل کرد

<hr class="aye-hr">
{{نهج: نَحْمَدُهُ عَلى آلائِهِ، كَما نَحْمَدُهُ عَلى بَلائِهِ
}}

او را بر نعمت هایش حمد مى کنیم چنانکه بر بلاهایش سپاس مى گزاریم

<hr class="aye-hr">
{{نهج:وَنَسْتَعينُهُ عَلى هذِهِ النُّفُوسِ الْبِطاءِ عَمّا اُمِرَتْ بِهِ اَلسِّراعِ اِلى ما نُهِيَتْ عَنْهُ.}}

و از او در برابر این نفوسى که در آنچه امر شده کاهلى مى کند و بر آنچه نهى شده شتاب مى نماید یارى مى خواهیم.

<hr class="aye-hr">
{{نهج: وَ نَسْتَغْفِرُهُ مِمّا اَحاطَ بِهِ عِلْمُهُ، وَ اَحْصاهُ كِتابُهُ;
}}

و از او براى گناهانى که علمش به آن احاطه دارد و کتابش آن را برشمرده آمرزش مى طلبیم;

<hr class="aye-hr">
{{نهج:عِلْمٌ غَيْرُ قاصِر، وَ كِتابٌ غَيْرُ مُغادِر. وَ نُؤْمِنُ بِهِ ايمانَ مَنْ عايَنَ الْغُيُوبَ،
}}

آن علمى که قاصر نیست، و کتابى که چیزى را وانگذاشته.و ایمان مى آوریم به او ایمان کسى که غیب ها را با دیده سر دیده،

<hr class="aye-hr">
{{نهج: وَ وَقَفَ عَلَى الْمَوْعُودِ،ايماناً نَفى اِخْلاصُهُ الشِّرْكَ، وَ يَقينُهُ الشَّكَّ.
}}

و به آنچه وعده داده اند آ گاه شده، ایمانى که اخلاصش شرک را زدوده، و یقینش شک را از بین برده.

<hr class="aye-hr">
{{نهج: وَ نَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ وَحْدَهُ لا شَريكَ لَهُ، وَ اَنَّ مُحَمَّداً صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ، }}

و شهادت مى دهیم که معبودى جز اللّه نیست تنها و بى شریک است، و محمّد صلّى اللّه علیه وآله بنده و فرستاده اوست،

<hr class="aye-hr">
{{نهج:شَهادَتَيْنِ تُصْعِدانِ الْقَوْلَ وَ تَرْفَعانِ الْعَمَلَ.}}

دو شهادتى که گفتار (نیکو) را اوج مى دهند، و عمل (صالح) را بالا مى برند.

<hr class="aye-hr">
{{نهج:لايَخِفُّ ميزانٌ تُوضَعانِ فيه، وَ لايَثْقُلُ ميزانٌ تُرْفَعانِ عَنْهُ.}}

میزانى که این دو شهادت را در آن مى نهند سبک نباشد، و میزانى که این دو شهادت را از آن بردارند سنگین نخواهد بود.

<hr class="aye-hr">
{{نهج:اُوصيكُمْ عِبادَاللّهِ بِتَقْوَى اللّهِ الَّتى هِىَ الزّادُ، وَ بِهَا الْمَعاذُ:}}

اى بندگان خدا، شما را به تقواى الهى سفارش مى کنم که توشه سفر است و پناهگاه:

<hr class="aye-hr">
{{نهج:زادٌ مُبْلِغٌ، وَ مَعاذٌ مُنْجِحٌ، دَعا اِلَيْها اَسْمَعُ داع،}}

توشه اى است رساننده به مقصود، و پناهگاهى است رهاننده، که شنواننده ترین دعوت کنندگان به آن دعوت نموده،

<hr class="aye-hr">
{{نهج:وَ وَعاها خَيْرُ واع ، فَاَسْمَعَ داعيها، وَ فازَ واعيها.}}

و بهترین حفظ کننده آن را حفظ کرده، دعوت کننده اش آن را به گوش رساند، و حفظ کننده اش رستگار شد.

<hr class="aye-hr">
{{نهج:عِبادَ اللّهِ، اِنَّ تَقْوَى اللّهِ حَمَتْ اَوْلِياءَ اللّهِ مَحارِمَهُ، وَ اَلْزَمَتْ قُلُوبَهُمْ مَخافَتَهُ، }}

بندگان خدا، تقواى الهى اولیاء خدا را از دچار شدن به حرامها بازداشت، و دلهایشان را ملازم ترس از خدا کرد،

<hr class="aye-hr">
{{نهج:حَتّى اَسْهَرَتْ لَيالِيَهُمْ، وَ اَظْمَاَتْ هُواجِرَهُمْ،}}

تا جایى که آنان را به شب زنده دارى واداشت، و در گرماى روز موفق به روزه نمود،

<hr class="aye-hr">
{{نهج:فَاَخَذُوا الرّاحَةَ بِالنَّصَبِ، وَالرِّىَّ بِالظَّمَإِ،}}

پس راحتى فردا را با سختى امروز، و سیراب شدن فردا را با تشنگى امروز به دست آوردند،

<hr class="aye-hr">
{{نهج:وَاسْتَقْرَبُوا الاَْجَلَ فَبادَرُوا الْعَمَلَ، وَ كَذَّبُوا الاَْمَلَ فَلاحَظُوا الاَْجَلَ.}}

مرگ را نزدیک دانستند پس به انجام عمل شتافتند، و آرزو را تکذیب کردند پس مرگ را در نظر آوردند.

<hr class="aye-hr">
{{نهج:ثُمَّ اِنَّ الدُّنْيا دارُ فَناء و عَناء، وَ غِيَر وَ عِبَر، فَمِنَ الْفَناءِ اَنَّ الدَّهْرَ مُوتِرٌ قَوْسَهُ، لا تُخْطِىءُ سِهامُهُ، وَلا تُؤْسى جِراحُهُ.}}

دنیا سراى فنا و رنج و تغییر و جاى عبرت است. از اسباب فنایش این که کمانش را کشیده، نه تیرش به خطا مى رود، و نه زخمهایش علاج مى گردد.

<hr class="aye-hr">
{{نهج: يَرْمى الْحَىَّ بِالْمَوْتِ، وَالصَّحيحَ بِالسَّقَمِ، وَالنّاجِىَ بِالْعَطَبِ. }}

زنده را هدف تیر مرگ مى سازد،سالم را به بیمارى مبتلامى کند، و نجات یافته رابه هلاکت مى اندازد.

<hr class="aye-hr">
{{نهج: آكِلٌ لايَشْبَعُ،وَ شارِبٌ لايَنْقَعُ. وَ مِنَ الْعَناءِ اَنَّ الْمَرْءَ يَجْمَعُ ما لايَأْكُلُ،}}

خورنده اى است که سیر نمى شود،و نوشنده اى است که سیراب نمى گردد. و از رنجهاى دنیا این که: شخص جمع مى نماید چیزى را که نمى خورد،

<hr class="aye-hr">
{{نهج:وَيَبْنى ما لايَسْكُنُ، ثُمَّ يَخْرُجُ اِلَى اللّهِ تَعالى لا مالاً حَمَلَ،}}

و خانه اى مى سازد که در آن ساکن نمى شود، آن گاه به سوى خدا مى رود بدون آنکه مالى بردارد،

<hr class="aye-hr">
{{نهج:وَ لا بِناءً نَقَلَ. وَ مِنْ غِيَرِها اَنَّكَ تَرَى الْمَرْحُومَ}}

و ساختمانى همراه ببرد. و از جمله نمونه هاى تغییر وضع دنیا این که: آن کس که روزى مورد ترحم مردم بود روز

<hr class="aye-hr">
{{نهج:مَغْبُوطاً، وَالْمَغْبُوطَ مَرْحُوماً، }}

دیگر مورد غبطه واقع مى شود، و آن که مورد غبطه بود مورد ترحم قرار مى گیرد،

<hr class="aye-hr">
{{نهج:لَيْسَ ذلِكَ اِلاّ نَعيماً زَلَّ، وَ بُؤْساً نَزَلَ. وَ مِنْ عِبَرِها اَنَّ الْمَرْءَ}}

این نیست مگر به خاطر نعمتى که از بین رفته و به جاى آن رنج و محنت جاى گرفته.

<hr class="aye-hr">
{{نهج:يُشْرِفُ عَلى اَمَلِهِ فَيَقْتَطِعُهُ حُضُورُ اَجَلِهِ، }}

و از جمله اسباب عبرتهاى دنیا این که: همین که نزدیک است انسان به آرزویش برسد ناگهان حضور مرگ امیدش را قطع مى کند

<hr class="aye-hr">
{{نهج:فَلا اَمَلٌ يُدْرَكَ،وَلا مُوَمَّلٌ يُتْرَكُ. فَسُبْحانَ اللّهِ، ما اَغَرَّ سُرُورَها،}}

، بر این حساب نه آرزو درک مى شود،نه آرزومند را آزاد مى گذارند تا ادامه حیات دهد. سبحان اللّه، چه فریبنده است خوشى دنیا،

<hr class="aye-hr">
{{نهج:وَ اَظْمَأَ رِيَّها، وَ اَضْحى فَيْئَها! لا جاء يُرَدُّ،وَلا ماض يُرْتَدُّ.}}

و چه مایه تشنگى است سیرابى آن، و چه موجب گرمى است سایه اش! نه آینده اش قابل ردّ است،نه گذشته اش قابل بازگشت.

<hr class="aye-hr">
{{نهج: فَسُبْحانَ اللّهِ ما اَقْرَبَ الْحَىَّ مِنَ الْمَيِّتِ لِلَحاقِهِ بِهِ،}}

سبحان اللّه، چه نزدیک است آدم زنده به مرده براى ملحق شدن به مرده،

<hr class="aye-hr">
{{نهج:وَ اَبْعَدَ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَىِّ لاِنْقِطاعِهِ عَنْهُ.}}

و چه دور است مرده از زنده به خاطر جداییش از زنده!

<hr class="aye-hr">
{{نهج:اِنَّهُ لَيْسَ شَىْءٌ بِشَرٍّ مِنَ الشَّرِّ اِلاّ عِقابُهُ، }}

از شرّ چیزى بدتر نیست مگر جریمه اى که براى آن است،

<hr class="aye-hr">
{{نهج: وَلَيْسَ شَىْءٌ بِخَيْر مِنَ الْخَيْرِ اِلاّ ثَوابُهُ. وَ كُلُّ شَىْء مِنَ الدُّنْيا سَماعُهُ اَعْظَمُ مِنْ عِيانِهِ،}}

و از خیر چیزى بهتر نیست مگر ثوابى که براى آن مقرّر است. شنیدن هر چیزى از دنیا بزرگتر است از دیدنش،

<hr class="aye-hr">
{{نهج: وَ كُلُّ شَىْء مِنَ الاْخِرَةِ عِيانُهُ اَعْظَمُ مِنْ سَماعِهِ.}}

و دیدن هر چیزى از آخرت عظیم تر است از شنیدنش.

<hr class="aye-hr">
{{نهج: فَلْيَكْفِكُمْ مِنَ الْعِيانِ السَّماعُ، وَ مِنَ الْغَيْبِ الْخَبَرُ. }}

پس باید شنیدن و خبرگرفتن از غیب (به وسیله انبیاء) شما را از دیدن کفایت کند.

<hr class="aye-hr">
{{نهج: وَاعْلَمُوا اَنَّ ما نَقَصَ مِنَ الدُّنْيا وَ زادَ فِى الاْخِرَةِ خَيْرٌ مِمّا نَقَصَ مِنَ الاْخِرَةِ وَ زادَ فِى الدُّنْيا. }}

بدانید آنچه از دنیاى شما کم شود و به آخرت اضافه گردد بهتر است از اینکه از آخرت شما کم شود و به دنیاتان اضافه گردد.

<hr class="aye-hr">
{{نهج: فَكَمْ مِنْ مَنْقُوص رابِح، وَ مَزيد خاسِر. }}

چه بسا کم شده اى که سودبَر است، و اضافه شده اى که زیانکار است.

<hr class="aye-hr">
{{نهج: اِنَّ الَّذى اُمِرْتُمْ بِهِ اَوْسَعُ مِنَ الَّذى نُهيتُمْ عَنْهُ،}}

آنچه به آن امر شده اید آسانتر است از آنچه از آن نهى شده اید،

<hr class="aye-hr">
{{نهج: وَ ما اُحِلَّ لَكُمْ اَكْثَرُ مِمّا حُرِّمَ عَلَيْكُمْ. فَذَرُوا ما قَلَّ لِماكَثُرَ،
}}

و آنچه براى شما حلال شده بیشتر است از آنچه بر شما حرام گشته. بنابراین کم را براى بسیار رها کنید،

<hr class="aye-hr">
{{نهج: وَ ما ضاقَ لِمَا اتَّسَعَ. قَدْ تُكُفِّلَ لَكُمْ بِالرِّزْقِ، وَ اُمِرْتُمْ بِالْعَمَلِ،}}

و دشوار را براى آسان وانهید. روزى شما را متکفّل شده اند، و به عمل امر شده اید،

<hr class="aye-hr">
{{نهج:فَلايَكُونَنَّ الْمَضْمُونُ لَكُمْ طَلَبُهُ اَوْلى بِكُمْ مِنَ الْمَفْرُوضِ عَلَيْكُمْ عَمَلُهُ،}}

پس مبادا کوشش شما براى طلب روزى که تضمین شده بیش از به جا آوردن عملى که بر شما واجب گشته باشد،

<hr class="aye-hr">
{{نهج: مَعَ اَنَّهُ وَاللّهِ لَقَدِ اعْتَرَضَ الشَّكُّ وَ دَخِلَ الْيَقينُ، }}

با اینکه سوگند به خدا شک بر شما عارض شده و یقین شما عیب دار گشته،

<hr class="aye-hr">
{{نهج:حَتّى كَاَنَّ الَّذى ضُمِنَ لَكُمْ قَدْ فُرِضَ عَلَيْكُمْ، }}

چنانکه گویى به دست آوردن روزىِ ضمانت شده بر شما واجب گشته،

<hr class="aye-hr">
{{نهج: وَ كَأَنَّ الَّذى فُرِضَ عَلَيْكُمْ قَدْ وُضِعَ عَنْكُمْ!}}

و به جاى آوردن اعمال واجبه از شماساقط شده است!

<hr class="aye-hr">
{{نهج: فَبادِرُوا الْعَمَلَ، وَ خافُوا بَغْتَةَ الاَْجَلِ، فَاِنَّهُ لايُرْجى مِنْ رَجْعَةِ الْعُمُرِ ما يُرْجى مِنْ رَجْعَةِ الرِّزْقِ.
}}

پس به سوى عمل بشتابید، و از مرگ ناگهانى بترسید، زیرا امیدى به بازگشت عمر نیست به نحوى که به بازگشت روزى هست.

<hr class="aye-hr">
{{نهج:ما فاتَ الْيَوْمَ مِنَ الرِّزْقِ رُجِىَ غَداً زِيادَتُهُ، }}

آنچه از رزقِ امروز شما از دست رفته امید افزون شدن آن در فردا هست

<hr class="aye-hr">
{{نهج:وَ ما فاتَ اَمْسِ مِنَ الْعُمُرِ لَمْ يُرْجَ الْيَوْمَ رَجْعَتُهُ.
}}

و آنچه از عمر شما در دیروز گذشته امروز امید به بازگشت آن نیست

<hr class="aye-hr">
{{نهج:الرَّجاءُ مَعَ الْجائى، وَالْيَأْسُ مَعَ الْماضى.}}

به آینده روزى امید هست، و به گذشته عمر غیر از نومیدى نیست.

<hr class="aye-hr">
{{نهج: «فَاتَّقُوا اللّهَ حَقَّ تُقاتِهِ وَ لاتَمُوتُنَّ اِلاّ وَ اَنْتُمْ مُسْلِمُونَ .»
}}

«پس خدا را آنچنان که سزاوار اوست بپرهیزید، و نمیرید مگر آنکه مسلمان باشید».

نام کتاب : نهج البلاغه نویسنده : نهج البلاغه جلد : 1 صفحه : 13

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست