شهرآباد

نویسنده (ها) : ناصر پازوکی طرودی

آخرین بروز رسانی : شنبه 10 خرداد 1399

شهرآباد \ šahr-ābād \ ، روستایی واقع در سینه‌کش ارتفاعات و تپه‌ماهورهای غرب رودخانۀ سیاه‌رود.
این روستا با ارتفاع 717‘ 1 متر از سطح دریا در شمال غربی روستای سیاه‌بند و جبهۀ جنوب شرقی بومهن و متصل به آن، و در جبهۀ شرقی روستای کرشت و متصل به آن قرار دارد.
فاصلۀ مرکز روستای شهرآباد با جادۀ هراز حدود 500‘1 متر است؛ اما خانه‌ها و تأسیسات آن تا لب جاده گسترش یافته، و تمام سطح دامنۀ شیب‌دار تپه‌ماهورهای غرب رودخانۀ سیاه‌رود را دربرگرفته است. خانه‌های کوچک این روستا در سینه‌کش تند تپه‌ها به‌گونه‌ای قرارگرفته‌اند که پشت‌بام هر خانه، حیاط خانۀ بالادست است؛ بنابراین، از نظر ایستایی وضعیت خوبی ندارند.
نام خانوادگی ساکنان اولیۀ این روستا حبیبی، تیموری و خرده‌پا بوده است؛ اما تعداد مهاجران نیز زیاد است؛ به‌گونه‌ای که بومیان روستا، مردم آنجا را خانواده‌های هزارطایفه خطاب می‌کنند. جمعیت بومی روستای شهرآباد حدود 70 خانوار است که با احتساب مهاجران از 250 خانوار تجاوز می‌کند.
درگذشته اهالی این روستا مانند دیگر روستاهای منطقه، به کشاورزی و دامداری اشتغال داشتند؛ اما وضع معیشتی آنها به‌سبب محدودیت اراضی و مراتع، از رونق مناسب برخوردار نبود. هم‌اکنون (1391 ش) بیشتر اهالی و به‌خصوص جوانان روستا در کارگاههای کوچک تولیدی و صنعتی و مراکز خدماتی بومهن، روستای سیاه‌بند و منطقۀ لوران کار می‌کنند.
درگذشته آب مورد نیاز اهالی روستا برای کشاورزی از رودخانۀ سیاه‌رود تأمین می‌شد؛ اما امروزه آب این رود قابلیت‌ بهره‌برداری ندارد. همچنین آب آشامیدنی اهالی روستا از دو چشمه به نامهای چشمه‌قُبی و شهرآباد ـ بُلاغی تأمین می‌شد که آن نیز به دنبال توسعۀ روستا و افزیش ساخت‌وسازها از اوایل دهۀ 1380 ش، به شدت آلوده شد و ادارۀ بهداشت، اهالی روستا را از آشامیدن آن منع کرد. در حال حاضر آب مصرفی و آشامیدنی این روستا از طریق خط انتقال آب سد لتیان به بومهن تأمین می‌شود.
بافت سنتی و خانه‌های قدیمی روستای شهرآباد به طور کامل تخریب شده، و اثری از آن بر جای نمانده است. درواقع از دهۀ 1360 ش تا دهۀ 1380 ش بیشتر خانه‌ها، باغها و باغچه‌های این روستا که دارای ابعاد بزرگ بودند، به قطعات کوچک تفکیک، و به مهاجران تازه‌وارد فروخته شدند و آنها نیز اقدام به ساخت خانه‌های کوچک در آنجا کردند که اغلبشان کارگری و نیمه‌کاره هستند.
حمام قدیمی روستا که گفته می‌شود متعلق به اواسط دورۀ قاجار بوده، و در دورۀ پهلوی دوم نوسازی شده است، در اواسط دهۀ 1370 ش تخریب شد. روستای شهرآباد دارای 4 مدرسۀ دخترانه و پسرانه در مقاطع مختلف، یک حسینیه و دو مسجد است که یکی‌شان قدیمی بوده، و دیگری به نام مسجد حضرت ابوالفضل (ع) جدید است.
در شمال روستا و در فاصلۀ حدود 100متری شمال شرقی مسجد حضرت ابوالفضل (ع) زیارتگاه کوچک تازه‌ساختی وجود دارد که به آن قدمگاه حضرت ابوالفضل (ع) می‌گویند و برپایی آن بر اثر خواب یک نوجوان بوده است. البته بسیاری از اهالی به این زیارتگاه اعتقاد ندارند و آن را خرافی می‌دانند.
در بالای ارتفاعات و تپه‌ماهورهای جنوب غربی روستای شهرآباد و در شمال بزرگراه تهران ـ دماوند و در محل زمینهای دیمزاری که اهالی محل آن را «ویبیده» (محلی که یک درخت بید در آنجا بود) می‌نامیدند، شهرکی به‌نام طلایه بر پا شده که در آن، حدود 15 مجتمع مسکونی بزرگِ شش تا هشت‌طبقه و حدود 50 واحد مسکونی وجود دارد. در شرق این شهرک تا پیش از ساخت آن در اوایل دهۀ 1380 ش، سنگی نسبتاً بزرگ و سیاه‌رنگ وجود داشت که به آن قدمگاه می‌گفتند و نزد اهالی بسیار مقدس بود و در ایام اعیاد و عزا، به‌خصوص در روزهای عاشورا و تاسوعا هیئتهای عزاداری به آنجا می‌رفتند و اهالی آش و غذاهای نذری خود را در آنجا می‌پختند و بین مردم توزیع می‌کردند. این مکان مقدس و سنگ آن در جریان تسطیح زمینهای این محل برای احداث شهرک طلایه، شبانه و در غفلت اهالی تخریب، و نابود شد. ناصر پازوکی طرودی