فروزانفر، خانه

نویسنده (ها) : امیرحسین فاطمی

آخرین بروز رسانی : جمعه 16 خرداد 1399

فروزانفر، خانه \ xāne-ye forūzān-far \ ، خانه‌ای ییلاقی متعلق به بدیع‌الزمان فروزانفر. این خانه به مساحت 500‘1 مـ2 و زیـربنـایی در حدود 300 مـ2 در محلۀ نیاورن، کوچۀ آسایش (شهید ابراهیمی کنونی) واقع شده است.
خانۀ اصلی بدیع‌الزمان فروزانفر که آن را به کمک اندوختۀ همسرش خریده بود، در خیابان بهار شیراز، کوچۀ صارم قرار داشت. فروزانفر در اوایل دهۀ 1330 ش، زمین نیاوران را نیز خریداری، و ساختمانی در آن برای اقامت تابستانی خود و خانواده‌اش بنا کرد. منطقۀ نیاوران در آن زمان هنوز به شهر تهران متصل نشده بود و به سبب برخورداری از آب و هوایی خوش و دلپذیر مکان مناسبی برای اقامت تابستانی فروزانفر به شمار می‌آمد ( احوال ... ، 47- 48، 50؛ فروزانفر، صفحۀ پایانی کتاب، تصویر).
خانۀ بدیع‌الزمان فروزانفر دارای دو ساختمان جدا از هم است که یکی در شمال باغ و دیگری در جنوب آن واقع شده است. ساختمانی که فروزانفر در آن سکونت داشت، در شمال باغ قرار دارد و در دو طبقه ساخته شده است. طبقۀ اول این ساختمان از دو اتاق و یک هال تشکیل شده است. این طبقه به وسیلۀ یک راه‌پله از داخل به طبقۀ دوم متصل می‌شود؛ طبقۀ دوم نیز دارای دو اتاق است که بیشتر برای استراحت از آنها استفاده می‌شده است. همچنین این ساختمان مشتمل بر آب‌انبار و نیز ایوانی است که در ابتدای در ورودی این ساختمان قرار دارد.
این خانۀ ییلاقی دارای درختان زیادی است که بیشتر آنها را درختانی از قبیل گردو، گیلاس و خرمالو تشکیل می‌دهند. یک حلقه چاه 45 متری در شمال باغ وجود دارد که در گذشته از آب آن برای مصارف خانگی و پخت‌وپز استفاده می‌شد. در وسط باغ نیز استخر کم عمقی وجود دارد که آب آن به وسیلۀ جویی که از قنات حاجی سرچشمه می‌گرفت، تأمین می‌گردید و برای آبیاری درختان باغ از آن استفاده می‌شد.
فروزانفر در این محل، کار تألیف برخی از آثار خود را به پایان رساند؛ کتابهایی چون زندۀ بیدار (1334 ش)؛ جزوۀ اول دیوان کبیر ( کلیات شمس) (1336 ش)؛ و شرح احوال و نقد و تحلیل آثار شیخ عطار نیشابوری (1340 ش) از این جمله‌اند ( احوال، 48)، که فروزانفر در پایان هر یک از این آثار به تألیف آنها در روستای نیاوران اشاره می‌کند.
پس از درگذشت بدیع‌الزمان فروزانفر در 1349 ش، همسر او خانـۀ ییلاقی نیاوران را به سیدیدالله فاطمی ــ باغبان آنجا ــ سپرد. بعد از درگذشت همسر فروزانفر در 1363 ش، فاطمی با وجود فشارهای زیادی که در آن هنگام برای تصاحب املاک بدون صاحب وارد می‌شد، توانست با پیگیریهای مداوم، این خانه را حفظ کند؛ تا آنکه پس از درگذشت فاطمی در 1381 ش، فرزندان فروزانفر پس از بازگشت به ایران، خانۀ پدری خود را فروختند. در حال حاضر (1388 ش)، این خانه به همان شکل پیشین خود باقی مانده است.

مآخذ

احوال و آثار بدیع‌الزمان فروزانفر، به کوشش علیرضا پوررفعتی، تهران، 1383 ش؛ فاطمی، مسعود (فرزند سید یدالله فاطمی)، مصاحبه با مؤلف، 19 / 12 / 1388 ش؛ فروزانفر، بدیع‌الزمان، مجموعۀ اشعار، به کوشش عنایت‌الله مجیدی، تهران، 1368 ش.

امیرحسین فاطمی