کاکوتی

نویسنده (ها) : علیرضا بنی جانی

آخرین بروز رسانی : یکشنبه 8 تیر 1399

کاکوتی \ kākūtī \ ، گیاهی یک‌ساله، کوچک و معطر، با خاصیتهای درمانی.
بو1تۀ کاکوتی با بلندی حدود 5 تا 12 سانتی‌متر، دارای برگهایی باریک و نوک‌تیز به رنگ سبز تیره است و گلهای آن کوچک و بنفش‌رنگ‌اند. این گیاه در تیرۀ نعناییان جای می‌گیرد و کاربردهای غذایی و دارویی دارد.
گونۀ دیگری نیز از کاکوتی وجود دارد که دارای ویژگیهایی نسبتاً شبیه به گونۀ پیشین است. نام علمی این گونه Ziziphora clinopodioides است که گیاهی است چندساله، با بلندی حدود 10 تا 40 سانتی‌متر که پایین ساقۀ آن مقداری چوبی است و بخشی از برگهای آن دارای کرک و گلهایش کوچک، سفید و پوشیده از کرک است. منشأ این هر دو گونه هندوستان است. کاکوتی در غرب تهران، منطقۀ کرج و کنار رودخانۀ کرج، جاجرود و مناطق بسیاری از ایران می‌روید و در شهرستان شمیران بیشتر در ارتفاعات 700‘2متری یافت می‌شود.
از نظر ترکیبات شیمیایی، کاکوتی دارای اسانس روغنی فرار است. در طب گیاهی، از برگ و تخم کاکوتی برای مصارف دارویی استفاده می‌شود. تخم آن به عنوان تب‌بر شناخته می‌شود. گرد تخم خشک کاکوتی را با ماست یا دوغ مخلوط کرده، برای درمان اسهال خونی به مصرف می‌رسانند. برگهای آن برای نرم کردن سینه مفید است و به عنوان بادشکن و تقویت‌کنندۀ نیروی جنسی استفاده می‌شود. در هند، نوشیدن جوشاندۀ گیاه خشک گونۀ دوم برای درمان تیفوس مرسوم است و از دم‌کردۀ برگهای گیاه به عنوان نوشابۀ خنک استفاده می‌کنند.

مآخذ

زرگری، علی، گیاهان دارویی، تهران، 1369 ش؛ میرحیدر، حسین، معارف گیاهی، تهران، 1374 ش.

علیرضا بنی‌جانی