کل آباد(عابد)، تپه

نویسنده (ها) : ناصر پازوکی طرودی

آخرین بروز رسانی : دوشنبه 19 خرداد 1399

کل‌آبد (عابد)، تپه \ tappe-ye kal-ābed \ ، تپه‌ای باستانی واقع در 500‘1متری جنوب شرقی روستای راحت‌آباد و در فاصلۀ 550 متری ضلع جنوب شرقی تپۀ باستانی سوزرگران، در ارتفاع 325‘2متری از سطح دریا.
در جبهۀ شرقی تپۀ باستانی کل‌آبد دره‌ای واقع است که از شمال به جنوب امتداد دارد و اهالی آن را به نامهای ماهیدر یا تنگۀ میرزعلی (میرزا علی) می‌خوانند. در جبهۀ جنوب شرقی این تپۀ باستانی دره‌ای دیگر وجود دارد که تنگۀ پشت‌ایگه نامیده می‌شود. تپۀ باستانی کل‌آبد تپه‌ای مدور و کله‌قندی‌شکل است که از زمینهای اطراف حدود 23 متر بلندتر، و به‌راحتی قابل دسترسی است. طول این تپه از شمال به جنوب حدود 35 متر، و عرض آن حدود 20 متر است.
در سطح تپه، آثار حداقل 8 گودال حفاری غیرمجاز مشاهده می‌شود که در بدنۀ 3 گودال، آثار و بقایای معماری دیده می‌شود. آثار معماری موجود با مصالح سنگهای کف رودخانه‌ای، سنگ لاشه و ملاط گل و در برخی موارد با ملات گچ و گل احداث شده‌اند. در بدنۀ بیشتر گودالها، لایه‌های باستانی متعدد همراه با قطعات سفال، خاکستر، بقایای اسکلت انسانی، استخوانهای حیوانی و یک مورد تنور دیده شده است.
در جبهۀ غربی تپه، آثار حفاری غیرمجازی دیده می‌شود که به سمت شمال شرقی، به طول بیش از 4 متر ادامه یافته، و به رغم عمق نسبتاً زیاد آن به شالودۀ اصلی تپه برخورد نکرده است. در بدنۀ دیوارِ حاصل از این حفاری، لایه‌های فرهنگ استقراری به‌خوبی مشخص است و در عمق آن انبوهی از خاکستر، بدنۀ یک تنور و صدها قطعه سفال دیده می‌شود. در لابه‌لای خاک و خاکسترِ حاصل از حفاری، قطعات فراوانی از سفالهای متعلق به ظروف بزرگ و خشن و کوچک و ظریف دیده می‌شود که همگی حکایت از غنای فرهنگی و تداوم زندگی در این مکان می‌نماید.
عمده سفالهای پراکنده در سطح و اطراف تپۀ باستانی کل‌آبد از نوع خاکستری، نخودی، قرمز با نقوش هندسی و گیاهی نظیر شطرنجی، زیگزاگ، موجی و داغ‌دار است. با توجه به انواع سفالهای مشاهده‌شده در این تپه و نوع خمیر، نحوۀ پخت و شیوۀ ساخت آنها می‌توان قدمت تاریخی آنها را به دوران پیش از اسلام نسبت داد.
در مورد سبب نام‌گذاری این تپه، برخی از معتمدان روستا می‌گویند: در سالهای دور، پیرمردی وارسته در بالای این تپه زندگی می‌کرده که مورد احترام اهالی روستاهای اطراف بوده است و او را کل‌عابد (کربلایی عابد) می‌خوانده‌اند. پس از مرگ پیرمرد، آن تپه را به نام او تپۀ کل‌آبد نامیدند.
تپۀ باستانی کل‌آبد از آثار تاریخی ـ فرهنگی مهم منطقه است. این اثر در مهر 1382 با شمارۀ 387‘10 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، و مشمول قوانین حفاظتی گردیده است.

ناصر پازوکی طرودی