کوهنورد، مجسمه

نویسنده (ها) : سعیده صائبی مقدم

آخرین بروز رسانی : جمعه 6 تیر 1399

کوهنورد، مجسمه \ mojassame-ye kūh-navard \ ، مجسمه‌ای واقع در میدان سربند (کوهنوردان).
در 1339 ش، سرهنگ بیات، رئیس فدراسیون کوهنوردی، به رضا لعل ریاحی ــ پیکرتراش و نقاش ایرانی ــ پیشنهاد ساخت مجسمۀ‌ محمدرضا شاه را در میدان سربند به مناسبت جشن کوهنوردی داد؛ اما بنابر پیشنهاد لعل ریاحی و موافقت شاه، مقرر شد که مجسمۀ شخصی به‌جز شاه ساخته شود؛ از همین‌رو، سرپرست گروه کوهنوردی گروهبان امیر شاه‌قدمی را که جوانی خوش‌سیما و خوش‌قامت بود، به‌عنوان مدل مجسمه در نظر گرفت.

بدین ترتیب، لعل ریاحی مجسمۀ وی را در مدت یک ماه ساخت و مهام، شهردار وقت تهران، بابت ساخت آن مبلغ 000‘ 10 تومان پرداخت کرد و مجسمه در قالب گچی، در میدان سربند نصب گردید.
در زمستان 1339 ش، بر اثر بارندگی و سرما، بخشی از مجسمه تخریب شد تا اینکه در 1341 ش، با پیگیری استاد رفعتی، رئیس فدراسیون کوهنوردی، و نیز شهرداری شمیرانات از دکتر جهانگیر زاویه، مجسمه‌ساز برجسته، درخواست شد تا مجسمه را ترمیم کند. دکتر زاویه بار دیگر از آن قالب گرفت؛ اما این‌بار مجسمه با بتون آرمه قالب‌گیری، و در 1341 ش، در میدان سربند نصب شد. پس از آن، رئیس وقت شهرداری با اصرار از زاویه خواست تا برای چشمهای مجسمه که مخصوصاً، برای تجسم بخشیدن به دوردستها بدون حدقه ساخته شده بود، حدقه بسازد. به این مجسمه رنگ طلایی زده بودند تا به نظر برنزی دیده شود. در آبان 1350، بنابر پیشنهاد فدراسیون کوهنوردی و موافقت انجمن شهر و شهرداری تهران، نام میدان سربند (دربند) به میدان کوهنورد تغییر کرد. امروزه این مجسمۀ برنزی‌رنگ و به ارتفاع 3 متر، نماد کوهنوردان شناخته می‌شود.
در منطقۀ فشم میان دوراهی میگون و شمشک، نمونه‌ای مشابه مجسمۀ مرد کوهنورد میدان سربند قرار دارد که اثری بدون نام و نشان است.

مآخذ

تحقیقات میدانی مؤلف؛ لعل ریاحی، رضا (پیکرتراش و نقاش)، مصاحبه با مؤلف؛ محمدفر، داوود، فرهنگ کوهنوردی و غارنوردی ایران، تهران، 1386 ش.

سعیده صائبی‌مقدم