میان رو، مزرعه

نویسنده (ها) : ناصر پازوکی طرودی

آخرین بروز رسانی : شنبه 31 خرداد 1399

میان‌رو، مزرعه \ mazraºe-ye miyān-rū \ ، مزرعه‌ای در فاصلۀ 7 کیلومتری شمال روستای برگ جهان.
این مزرعه در °51 و ´45 طول شرقی، و °35 و ´52 عرض شمالی، در ارتفاع 830‘2متری از سطح دریا، در سمت شمال یالی از کوه در شمال روستای برگ جهان که به آن گردنۀ سور می‌گویند، واقع است. بر روی این گردنه بقایای قلعه‌ای قدیمی موسوم به قلعه‌دختر یا قلعه‌بند بر جا مانده است. در شمال مزرعۀ میان‌رو بلندیهای سیاه‌چال و سرسیاه‌غار با ارتفاع 340‘ 3 متر از سطح دریا قرار دارند.
این ارتفاعات بلندترین ارتفاعات میان روستای برگ جهان و دشت لار است و به عبارتی مرز این دو ناحیه، به شمار می‌رود. در سمت غرب این ارتفاعات، گردنۀ افجه بشم، یا همان راه تاریخی لواسان به دشت لار و مازندران قرار دارد. در سمت شرق مزرعۀ میان‌رو، ارتفاعات کوه گاوبینی از شمال به جنوب کشیده است و از جنوب به ارتفاعات شمال روستای لواسان بزرگ ختم می‌شود.
آب مورد نیاز برای آبیاری مزرعۀ میان‌رو از چشمه‌های دامنۀ جنوبی کوههای سرسیاه‌غار و دامنه‌های غربیِ کوه گاوبینی تأمین می‌شود. مازاد آب مصرفی مزرعۀ میان‌رو و آب دیگر چشمه‌های این منطقه که آبریز آن از شمال به جنوب است، از طریق تنگه و دره‌ای که در سمت شمال شرقی روستای برگ جهان واقع است، به این روستا وارد می‌شود و مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد و مازادش بخشی از آب رودخانۀ برگ جهان را تأمین می‌کند.
در واقع، این مزرعه از دو بخش تشکیل شده است: بخش شمالی این مزرعه که در دامنۀ جنوبی ارتفاعات کوه سرسیاه‌غار واقع است، مزرعۀ میان‌رو نام دارد و بخش جنوب شرقی آن که در دامنۀ غربی کوههای گاوبینی قراردارد، مزرعۀ کناررو نامیده می‌شود. قسمتی از فعالیت کشاورزی و دامداری اهالی روستای برگ جهان در مزرعۀ میان‌رو و کناررو صورت می‌گیرد. در فصل بهار و تابستان، هر روزه شماری از ساکنان روستای برگ جهان، پیاده یا سوار بر چهارپایان خود، از ارتفاعات سمت شمال روستا بالا رفته، از مجاورت بقایای قلعه‌دختر یا قلعه‌بند و گردنۀ سور عبورکرده، سپس مسیر سرازیری تندی را پشت سر می‌گذارند و وارد مزرعۀ کناررو و میان‌رو می‌شوند و متناسب با شرایط فصل به فعالیت کشاورزی می‌پردازند و هنگام غروب از همین مسیر برمی‌گردند.
اهالی در فصل تابستان که شرایط هوا مساعد است و نیز گاهی که حجم کار کشاورزی یا شرایط نگهداری احشام و گوسفندان ایجاب می‌نماید، در مزارع یادشده اقامت موقت دارند و شبها به روستا برنمی‌گردند. در گذشته در مزارع کناررو و میان‌رو عمدتاً محصولاتی مانند گندم، جو، نخود، لوبیا، عدس و ماش کاشته می‌شد که نیازهای سالانۀ اهالی را برطرف می‌کرد؛ اما امروزه به‌سبب دشواری برداشت این محصولات و ممکن‌نبودنِ انتقالِ ماشین‌آلاتِ کشاورزی به آن ناحیه، در آنجا بیشتر، محصولاتی مانند یونجه، سیب‌زمینی و صیفی‌جات می‌کارند و بخشی از مزارع نیز تبدیل به باغ گیلاس شده است، اما بخش عمدۀ این مزارع به‌عنوان مرتع و چراگاه گوسفندان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فعالیتها نیز در حد کم و به میزانی صورت می‌گیرد که مالکان آن بتوانند مالکیت خود را بر اراضی تثبیت نمایند و روز به روز از حجم فعالیتها کاسته می‌شود.
بیشتر اهالی انتظار دارند که جاده‌ای برای این مزارع احداث گردد و راه ورود شهرنشینان و خوش‌نشینان به آن ناحیه باز شود تا بتوانند اراضی خود را به قیمت مناسب به تازه‌واردها بفروشند و آنجا نیز تبدیل به منطقۀ مسکونی شود. شاید اگر تعداد محدود پیرمردان کشاورز و دامداری که مالک اراضی مزارع میان‌رو و کناررو هستند و در روستای برگ جهان زندگی می‌کنند، دیگر توان رفتن به آنجا را نداشته باشند، فعالیت و تولید در این مزارع متوقف گردد.
وجه تسمیۀ مزارع میان‌رو و کناررو وجود سرچشمه‌ها و آبخیز رودخانۀ برگ جهان در این منطقه است. میان‌رو و کناررو، در حقیقت و در شکل اولیۀ خود، میان‌رود و کناررود بوده است، و به‌سبب کثرت استعمال، «دال» آخر این اسمها افتاده، و به صورت میان‌رو و کناررو در آمده است. به مزرعۀ میان‌رو، به این سبب که در وسط دره واقع شده است و رودخانه از میان آن عبور می‌کند، میان‌رو گفته شده است و مزرعۀ کناررو، به این سبب که در سمت شرقی دره و در دامنۀ کوه گاوبینی و در سمت شرق و کنار رودخانه قرار دارد، کناررو یا همان کناررود نامیده شده است. امروزه نیز افراد کهن‌سال روستا این دو مزرعه را با نام قدیمی و به صورت میان‌رود و کناررود تلفظ می‌نمایند.

ناصر پازوکی طرودی