آرارات، مدرسۀ ملی ارامنه

نویسنده (ها) : هویک میناسیان

آخرین بروز رسانی : پنج شنبه 4 خرداد 1402

آرارات، مدرسۀ ملی ارامنه \madrese-ye mellī-ye arāma(e)ne-ye ārārāt\، مدرسه‌ای غیردولتی ویژۀ کودکان ارمنی در محلۀ مجیدیه.
در سالهای میانی دهۀ 1330 ش با افزایش شمار جمعیت ارمنیان ساکن در محلۀ مجیدیه، ارمنیان این محله به فکر ساخت مدرسه‌ای برای کودکان خود افتادند؛ ازاین‌رو در 21 شهریور 1335 ش/ 12 سپتامبر 1956 م، جلسه‌ای با حضور 80 تن از ارمنیان ساکن این محله، در خانۀ امیر شهبازیان تشکیل شد و در آن جلسه هیئتی به‌منظور ساخت مدرسه انتخاب گردید که متشکل از این افراد بود: زهراب مسروپیان (رئیس)، امیر شهبازیان (نایب‌رئیس)، مووس مهرابیان (منشی)، ایوان آواساپیان (حسابدار)، میکائیل بارسقیان، خورن هاروتیونیان و هوانس بگی‌جانیان (مشاور).
در این جلسه به مووس مهرابیان و ایوان آواساپیان مأموریت داده شد تا شمار کودکان ارمنی ساکن در محلۀ مجیدیه را که در سن تحصیل هستند، معلوم کنند. آنها نیز پس از دو روز، فهرستی شامل 93 تن از کودکان ارمنی ساکن این محله را تهیه کردند و به هیئت مدرسه‌سازان تحویل دادند.
پس از آن، یکی از نیکوکاران ارمنی ساکن محله به نام شهباز آواساپیان خانۀ نیمه‌ساز خود را که در 16متری دوم، نبش کوچۀ هشتم واقع بود، بدون دریافت اجاره‌بها برای برپایی مدرسه در اختیار هیئت مدرسه‌سازان قرار داد. این هیئت نیز نامه‌ای به انجمن خیریۀ کل ارامنۀ ایران نوشت و از هیئت امنای آن انجمن درخواست کرد که نیمکتهای مدرسۀ ارامنۀ نوبار روستای ایغِربولاغ / ایگربولاغ از توابع کرج را در اختیار مدرسۀ تازه‌بنیاد مجیدیه قرار دهد. این درخواست پذیرفته شد و نیمکتها به هیئت امنای مدرسه تحویل داده شد و بدین‌ترتیب، نخستین مدرسۀ ارمنیان ساکن در محلۀ مجیدیه با 3 کلاس درس در مقطع ابتدایـی به‌صورت مختلط بـا نـام شیـروان‌زاده آغاز به کار کرد. نخستین صاحب‌امتیاز مدرسه گریگور گریگوریان، و نخستین مدیر آن هراند مردی (مارتیکیان) بود.
در اواخر سال تحصیلی 1335-1336 ش گریگوریان از مقام خود استعفا کرد؛ ازاین‌رو، هیئت مدرسه‌سازان، امیر شهبازیان را به‌عنوان صاحب‌امتیاز جدید به ادارۀ آموزش و پرورش ناحیه معرفی نمود. در سال تحصیلی 1336-1337 ش، نام مدرسه از شیروان‌زاده به آرارات تغییر یافت و به محل جدید واقع در 16متری اول، کوچۀ فرهاد حسینی (اطمیشی)، جنب ساختمان ژاندارمری منتقل شد.
در سال تحصیلی 1337- 1338 ش زهراب مسروپیان خانۀ شخصی خود را در اختیار هیئت امنای مدرسه قرار داد و مدرسۀ آرارات به خانۀ اهدایی او واقع در 16متری دوم، نبش کوچۀ هفتم انتقال یافت.
در 11 شهریور 1337، به‌منظور ساخت مدرسۀ کنونی آرارات هیئتی متشکل از این افراد انتخاب شد: آبدال داربینیان، میرزا شهبازیان، محمود آواساپیان، مووس مهرابیان، خان‌جان خواجویان، طاهرمیرزا تروسیان، آیواز آقاخانیان، همایاک دِردِریان، سیراک دردریان، اسکندر صادقیان، سرکیس شامیریان، میکائیل پطروسیان، آندرانیک بازیکیان و خسرو آواساپیان.
این هیئت در 1338 ش، 600 مـ2 زمینی را که شمـاری از ارمنیان نیکوکار در کوچۀ اطمیشی از شخصی به نام حـاجی اطمیشی خریده بودند، فروختند و 200‘1 مـ2 زمین کنونی مدرسۀ آرارات را با کمکهای مالی ارمنیان محله و شورای خلیفه‌گری ارامنۀ تهران خریداری کردند. پس از چند ماه، زمین دیگری به مساحت 800 مـ2 در کنار همـان زمین خریدند و در اوایل سال 1338 ش، بنای ساختمان کنونی مدرسۀ آرارات با کمک مالی شورای خلیفه‌گری ارامنۀ تهران و همیاری ارمنیان نیکوکار محله آماده شد و با 6 کلاس ابتدایی مختلط در سال تحصیلی 1338- 1339 ش آغاز به کار کرد.
در روز گشایش مدرسه، عالی‌جناب کشیش ارشد هوانس حاجیان نایب خلیفه‌گری ارامنۀ تهران، چند تن از شخصیتهای کشوری، اعضای شورای خلیفه‌گری وقت و شمار بسیاری از ارمنیان محلۀ مجیدیه شرکت داشتند.
در سال 1339 ش، هیئت امنای مدرسه خانه‌ای مسکونی در کنار مدرسه را برای برپایی دورۀ اول دبیرستان پسرانه اجاره کردند و چند سالی دبیرستان پسرانه در آنجا دایر بود. اما دانش‌آموزان دختر، دورۀ آموزش دبیرستان را در ساختمان اصلی مدرسۀ آرارات ادامه می‌دادند تا اینکه در 1349 ش، نظامِ آموزشی در ایران تغییر کرد و دورۀ راهنمایی به مقاطع آموزشی افزوده شد؛ ازاین‌رو، مدرسۀ آرارات از آن پس در دو مقطع دبستان و راهنمایی به فعالیت خود ادامه داد.
از سال 1343 ش، به همت هراند مردی، دوره‌های سوادآموزی برای بی‌سوادان در قالب طرح «پیکار با بی‌سوادی» در مدرسۀ آرارات برای بی‌سوادان محلۀ مجیدیه اعم از مسلمان و مسیحی برگزار شد و صدها تن از اهالی محله خواندن و نوشتن آموختند.
مدرسۀ آرارات تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی در شمار مدرسه‌های مختلط تهران بود؛ اما از آن پس به دبستان و مدرسۀ راهنمایی دخترانه بدل شد. این افراد از 1335 تا 1391 ش مدیریت مدرسۀ آرارات را بر عهده داشته‌اند: هراند مردی (مارتیکیان)، سدا شامیریان، اما گریگوریان، کناریک عزیزیان، ورژینه قاراخانیان، عذرا تیموری، شهلا شیخیان، سودابه روا و نسترن قاسمی‌راد.
مدرسۀ آرارات دارای کتابخانه‌ای ارزشمند به نام نارک است. در 1382 ش، عالی‌جناب اسقف اعظم سبوه سرکیسیان، خلیفۀ ارامنۀ تهران و شمال ایران، از آن بازدید نمود و این کتابخانه را گنجینه‌ای پرارزش توصیف کرد. کتـابهای این کتابخـانه از انجمن فرهنگی ـ ورزشی نائیری به این مدرسه منتقل شده است.
از بدو تأسیس مدرسۀ آرارات تا سالها پس از آن، به‌دلیل اینکه مکانهای فرهنگی، ورزشی و مذهبی مخصوص ارمنیان در محلۀ مجیدیه وجود نداشت، آیینها و مراسم فرهنگی و دینی ارمنیان این محله در ساختمان مدرسۀ آرارات به‌عنوان تنها محل گردهمایی عمومی ارمنیان مجیدیه برگزار می‌شد. در هنگام دعا و مراسم دینی عشای ربانی روزهای یکشنبه و دیگر جشنهای دینی مسیحی، یکی از کلاسها را به کلیسا بدل می‌کردند و با حضور کشیش مراسم دینی برگزار می‌شد.

مأخذ

میناسیان، هویک، تحقیقات میدانی.

هویک میناسیان