احمدرضا پهلوی، کاخ

نویسنده (ها) : شیده لالمی

آخرین بروز رسانی : پنج شنبه 14 آذر 1398

احمدرضا پهلوی، کاخ \ kāx-e ahmad-rezā pahlavī\ ، محل اقامت احمدرضا پهلوی (1304- 1359 ش)، هشتمین فرزند و پنجمین پسر رضا شاه پهلوی.
کاخ احمدرضا در دورۀ پهلوی اول ساخته شد. نام معمار و طراح آن مشخص نیست، اما این ساختمان برخلاف دیگر کاخهای سعدآباد که بیشتر معماری برجسته‌ای چه در نما و چه در فضای داخلی دارند، بنایی ساده در دو طبقه و فاقد تزیینات خاص معماری است و از این لحاظ کمتر به دیگر بناها و کاخهای سعدآباد شباهت دارد. این کاخ که در ضلع شمالی مجموعه و نزدیکِ درِ دربند جای دارد، دور افتاده و مهجور به نظر می‌رسد. کاخ احمدرضا جزو معدود ساختمانهای سعدآباد است که گاراژ اختصاصی داشته، و براساس اسناد تاریخی موجود در مرکز اسناد سعدآباد به نظر می‌رسد که احمدرضا پهلوی در این ساختمان زندگیِ با فاصله و به نوعی در انزوا را در ارتباط با خانوادۀ پهلوی می‌گذرانده است.
این بنا به‌سبب فقدان ارزشهای شاخص معماری و تاریخی، بیش از دیگر بناهای سعدآباد به‌ویژه در فضاهای داخلی به تناسب کاربری تغییر کرده است.
در نخستین سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی، کاخ احمدرضا پهلوی در اختیار نهادهای حکومتی و ریاست جمهوری قرار گرفت. اوایل دهۀ 1380 ش پس از مرمت و نوسازی، بخشی از آن به کتابخانه تبدیل شد و مجموعۀ کتابهایی از ادارۀ کل موزه‌ها، کاخهای سعدآباد و اداره‌های مختلف سازمان میراث فرهنگی به آنجا منتقل گردید. کتابخانۀ سعدآباد در طبقۀ فوقانی ضلع غربی کاخ احمدرضا پهلوی واقع شده است و با حدود 10 هزار جلد کتاب در حوزه‌های ادبیات، تاریخ، جغرافیا، باستان‌شناسی، هنر، معماری و مرمت آثار و بناهای تاریخی، کتابخانه‌ای تخصصی به شمار می‌رود.
تقریباً هم‌زمان با راه‌اندازی کتابخانۀ سعدآباد، بخش دیگری از این بنا در ضلع شرقی مدتی در اختیار خبرگزاری میراث فرهنگی قرار گرفت، اما چندی بعد با انتقال این خبرگزاری به کاخ نیاوران، این ساختمان بار دیگر تغییر کاربری یافت و تاکنون فرماندهی حفاظت و اطلاعات و یگان ویژۀ پاسداران میراث فرهنگی در این ساختمان مستقر است.

شیده لالمی