تلهرز، کوه

نویسنده (ها) : حسن موسوی زاده

آخرین بروز رسانی : سه شنبه 19 آذر 1398

تلهرز، کوه \ kūh-e tal-harz\ ، یا طلهرز، کوه بلندی در شمال محلۀ دارآباد واقع در بخش رودبار قصران. این کوه با ارتفاع 160‘ 3 متر در جنوب باختری حاجی‌آباد در بخش رودبار قصران واقع شده است (محمودیان، 14، 20، 76) و آبادیهای رودک، اوشان، باغ گل و ایگل در دامنۀ آن قرار دارند (کریمان، 1/ 118).
احتمالاً نام این کوه بر بلندی آن دلالت داشته است؛ تلهرز مرکب از دو واژۀ «تل» و «هرز» است. تل در گویش محلی به معنی کوه است و هرز را ظاهراً می‌توان مخفف واژۀ پهلوی «هربرز» دانست. هربرز نیز متشکل از دو کلمۀ «هر» به معنی کوه و «برز» به معنی بالا، بلند، و بزرگ و روی‌هم‌رفته به معنی کوه بلند است (همانجا).
کوه تلهرز در گذشته مرز میان قصران داخل (بلوک رودبار قصران) و قصران خارج (بلوک شمیران) بوده است (مهندس، 83). حاجی میرزا آقاسی (د 1265 ق/ 1849 م)، از رجال دورۀ محمد شاه قاجار، در نظر داشت در روستای زردبند در یک کیلومتری روستای رودک، در معبر باریکی که در دامنۀ کوه برجین و کوه تلهرز به‌ وجود آمده بود، سدی روی جاجرود ببندد که البته موفق نشد (همو، 70-71)؛ همچنین ناصرالدین شاه قاجار (د 1313 ق/ 1896 م) که بارها، به‌خصوص برای شکار به این کوه می‌رفت (نک‌ : اعتمادالسلطنه، 196، 342، 880، 1157)، دستور داده بود تا راهی موسوم به راه شاهی از آنجا به شمیران بسازند (مهندس، 71؛ کریمان، 1/ 163-164).
امروزه رسیدن به قلۀ این کوه از محلۀ دارآباد و روستای حاجی‌آباد امکان‌پذیر است. جان‌پناه دارآباد، دامنه‌های پرشیب و پرتگاهی در شانۀ غربی قلۀ این کوه، مشرف بودن بر درۀ جاجرود و بخشی از مسیر رودخانه و چشم‌انداز و بقایای جنگلهای قدیمی در اطراف این کوه از جاذبه‌ها و نقاط دیدنی در طول این مسیر 7کیلومتری، و نیز از فراز قله است (محمودیان، همانجا).

مآخذ

اعتمادالسلطنه، محمدحسن، روزنامۀ خاطرات، به کوشش ایرج افشار، تهران، 1356 ش؛ کریمان، حسین، قصران ( کوهسران)، تهران، 1356 ش؛ محمودیان، علی‌اکبر و دیگران، اطلس شهرستان شمیران، تهران، 1381 ش؛ مهندس، میرزا محمد، «جغرافیای درۀ رودبار قصران»، به کوشش حسین کریمان، میراث اسلامی ایران، به کوشش رسول جعفریان، تهران، 1375 ش، ج 3.

حسن موسوی‌زاده