توک دشت

نویسنده (ها) : ناصر پازوکی طرودی

آخرین بروز رسانی : سه شنبه 19 آذر 1398

توک‌دشت \ tūk-dašt\ ، زمینهای واقع در جنوب نیکنام‌ده در دهستان لواسان بزرگ.
در انتهای جنوب غربی روستای نیکنام‌ده و در سمت شمالِ محلی که رودخانۀ لوارک ــ که از سمت شرق از جنوب روستاهای علایین، کلان، چهارباغ و رسنان، از شرق به غرب جریان دارد و اهالی روستای نیکنام‌ده آن را «خـانـه‌روبـار» می‌نامند ــ و رودخانۀ اَلون ــ که از روستای برگ جهان سرچشمه می‌گیرد و از سمت غرب روستای نیکنام‌ده عبور می‌کند ــ به یکدیگر می‌پیوندد، مکانی وجـود دارد کـه به آن «توک‌دشت» می‌گویند. این محل در °51 و ´43 و ´´25 طول شرقی، و °35 و ´48 و ´´29 عرض شمالی، در ارتفاع 800‘1متری از سطح دریا واقع است.
توک‌دشت در فاصلۀ حدود 500 متری جادۀ نیکنام‌ده، از محل انشعاب از جادۀ لواسان و طی مسیر سراشیبی و گذر از روی پل رودخانۀ لوارک و گذر از سربالایی پس از پل یادشده و ادامۀ راه به طرف روستای نیکنام‌ده و در سمت غرب جاده قرار دارد.
در این منطقه و در سینه‌کش سمت شرق رودخانۀ الون که از روستای برگ جهان می‌آید، تپۀ کوچک و نسبتاً بلندی وجود دارد که شایعاتی در مورد آن در میان اهالی نیکنام‌ده، مبنی بر وجود گنجهای خیالی در آن رواج دارد. احتمالاً بر فراز این تپه بنای منفردی وجود داشته که از آن به‌عنوان برج مراقبت و نگهبانی استفاده می‌شده است. نگهبانان مستقر در این محل بر آمدوشد رهگذرانی که از راه درۀ جاجرود رهسپار روستاهای شرقی لواسان و نیکنام‌ده و برگ جهان بودند، نظارت می‌کردند. آنان نگهبان پلی بودند که بر روی رودخانۀ لوارک وجود داشت و امکان تردد مسافران به روستاهای نیکنام‌ده و برگ جهان و از طریق برگ جهان به افجه و جادۀ کُتل‌راه را فراهم می‌کرد.
از آثار معماری بنای یادشده، بقایا و شواهد اندکی باقی مانده است، اما در اطراف آن مواد فرهنگی قابل توجهی نظیر سفال، خاکستر، قطعات خشت و سنگ، خاکستر و زغال قابل مشاهده است. این مکان به‌سبب نبـود لایـه‌های بـاستان‌شنـاختی فـاقد ارزش تاریخی‌ ـ فرهنگی است.
این محل چون ابتدای مراتع، مزارع و دشتهای کوچک نیکنام‌ده به حساب می‌آمد، به توک‌دشت شهرت یافته است؛ توک در گویش مردم روستاهای لواسان و رودبار قصران به معنی نوک، لبه، ابتدا و آغاز است. در منتها‌الیه سمت غرب شهر لواسان نیز محلی به نام توک‌مزرعه وجود دارد که در برخی از نوشته‌ها و نقشه‌ها به‌اشتباه آنرا تُرک‌مزرعه ثبت کرده‌اند.

ناصر پازوکی طرودی