حصارک، مسجد جامع و مسجد بالا

نویسنده (ها) : حسن موسوی زاده

آخرین بروز رسانی : پنج شنبه 21 آذر 1398

حصارک، مسجد جامع و مسجد بالا \ masjed(d-e) jāmeʾ va masjed-e bālā-ye hesārak\ ، مساجدی قدیمی در محلۀ حصارک شمیران، واقع در محدودۀ منطقۀ 1 شهرداری تهران.

مسجد جامع حصارک یا مسجد پایین

مسجدی در خیابان داوود جبلی، کوچۀ هفتم حصارک، کوچۀ مسجد پایین. قدمت این مسجد بنا به گفتۀ اهالی محلۀ حصارک، به پیش از روزگار قاجار باز می‌گردد. مسجد جامع حصارک در گذشته وقف عام بوده، و در 1311 ش به ثبت رسیده است.
این مسجد تا به امروز، چندین بار بازسازی شده است. پیش از انقلاب اسلامی ایران، فردی خیر به‌نام سرگرد درخشان‌فر آن را تخریب کرد و از نو ساخت و این مسجد از شکل قدیمی خود که از گل و خشت بنا شده بود، خارج شد. در آن دوره، حمامی که در کنار مسجد بود، نیز تخریب، و زمین آن به فضای مسجد افزوده شد؛پس از آن، مساحت این بنا به حدود 200 مـ2 رسید.
سقف مسجد جامع حصارک همانند مساجد دیگر آن دوره به صورت شیروانی ساخته شده است. در گذشته، در زیرزمین مسجد آب‌انباری وجود داشته که امروزه (دهۀ 1380 ش)، به صورت انبار درآمده است. این مسجد در 1378 ش بار دیگر توسط نیکوکاران محلۀ حصارک بازسازی شد.
مسجد جامع حصارک دو درِ ورودی دارد که یکی از آنها ویژۀ خانمها، و دیگری ویژۀ آقایان است. در راهرو ورودی آقایان، آبدارخانۀ مسجد واقع شده است. مسجد جامع حصارک امام جماعت ثابتی ندارد و به‌سبب عدم دسترسی مطلوب برای ساکنان غیرمحلی، اغلب نمازگزاران این مسجد افراد محلی‌اند. این مسجد از مساجد بسیار سادۀ شمیرانات به شمار می‌آید.

مسجد بالا

مسجدی در خیابان داوود جبلی، کوچۀ هفتم، کوچۀ سپیدار، تقاطع کوچۀ مسجد بالا و کوچۀ تکیۀ حصارک. به گفتۀ ساکنان قدیمی محلۀ حصارک، مسجد بالا قدمت زیادی دارد، اما اطلاع دقیقی از تاریخ ساخت آن در دست نیست. این مسجد نیز همانند مسجد جامع در 1311 ش به ثبت رسیده است.
مسجد بالا مسجدی بسیار کوچک است که از نمازخانه و زیرزمینی که پیش از این آب‌انبار بوده، تشکیل شده است. این مسجد که بنای آن در گذشته از خشت و گِل بوده، و در زیر پلۀ آن نیز سقاخانه‌ای قرار داشته است، پیش از انقلاب اسلامی ایران بازسازی شد و سقف آن به صورت شیروانی در آمد. امروزه درِ این مسجد در بسیاری از اوقات بسته است و فعالیتی در آن صورت نمی‌گیرد. مسجد بالا صندوق قرض‌الحسنه‌ای دارد که در مواقع ضروری، تسهیلاتی را در اختیار ساکنان محله قرار می‌دهد.

مأخذ

جبلی، حسین (از اهالی قدیمی محل)، گفت‌وگو با مؤلف.

حسن موسوی‌زاده