خواجه نصیرالدین طوسی، دانشگاه صنعتی \ dānešgāh-e sanʾatī-ye xāje nasīr-o(e)d-dīn-e tūsī\ ، یکی از دانشگاههای دولتی ایران که دانشکدههای آن به صورت غیرمتمرکز در شهر تهران قرار دارد. سازمان مرکزی آن در خیابان میرداماد، و سال تأسیس آن 1307 ش است. هستۀ اولیۀ دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی دانشکدهای است به نام مخابرات که در 1307 ش، در محل فعلی دانشکدۀ مهندسی برق دانشگاه تأسیس شده و در 1318 ش اساسنامۀ آن به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است. دانشگاه خواجه نصیر با ساختار فعلی، در 1359 ش، در پی تصویب ستاد انقلاب فرهنگی از ادغام 9 مرکز آموزش عالی، و با عنوان «مجتمع دانشگاهی فنی و مهندسی»، بنیاد نهاده شد و سپس در 1362 ش نام آن به «دانشگاه فنی و مهندسی» و در 1367 ش به دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی تغییر یافت. افزون بر دانشکدۀ مخابرات که دیرینگی آن، چنانکه گفته شد، به 1307 ش باز میگردد، دانشکدۀ نقشهبرداری و دانشکدۀ عمران این دانشگاه در 1333 ش، و دانشگاه مهندسی مکانیک آن در 1352 ش برپا شده است. فعالیتهای آموزشی دانشگاه در حال حاضر (1390 ش) در 7 دانشکدۀ مهندسی مکانیک، مهندسی عمران، مهندسی برق و کامپیوتر، مهندسی صنایع، مهندسی نقشهبرداری، مهندسی هوا ـ فضا و دانشکدۀ علوم با 20 رشتۀ تحصیلی در مقطع کارشناسی، 55 رشته در مقطع کارشناسی ارشد و 28 رشتۀ تحصیلی در مقطع دکتری متمرکز است. از مجموع بیش از 785‘5 تن دانشجوی دانشگاه در 1389 ش، بیش از 335‘ 3 تن در مقطع کارشناسی (878 تن دانشجوی آموزش مجازی)، 025‘2 تن در مقطع کارشناسی ارشد، و 425 تن در مقطع دکتری به تحصیل اشتغال داشتهاند. دانشکدۀ مهندسی برق و کامپیوتر این دانشگاه در خیابان شریعتی نزدیک پل سیدخندان قرار دارد. دانشجویان دانشکدۀ مهندسی برق و کامپیوتر در 7 رشتۀ الکترونیک، قدرت، مخابرات، کنترل، مهندسی پزشکی، مکاترونیک و مهندسی کامپیوتر در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری مشغول به تحصیلاند و چندی است که رشتۀ هوش مصنوعی نیز به رشتههای این دانشکده اضافه شده است. دانشکدۀ عمرانِ دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در 6 گروه مهندسی آب، سازه، خاک و پی، راه و ترابری، زلزله و محیط زیست دانشجو میپذیرد. در دانشکدۀ مهندسی نقشهبرداری دانشجویان در گروههای مهندسی ژئودزی، مهندسی فتوگرامتری و مهندسی سنجش از دور و مهندسی سیستم اطلاعات مکانی در مقاطع مختلف مشغول به تحصیلاند. این دو دانشکده در خیابان ولیعصر، تقاطع میرداماد، روبهروی ساختمان اسکان قرار دارند. در 1379 ش، گروه هوا ـ فضای دانشگاه خواجه نصیرالدین در دانشکده مکانیک این دانشگاه تأسیس گردید و نخستین گروه از دانشجویان به این رشته در 4 گرایش دینامیک پرواز و کنترل، سازههای هوایی، آیرودینامیک و جلوبرندگی در سطح کارشناسی ارشد مشغول به تحصیل شدند. با توجه به نیازهای موجود در بخش مهندسی فضایی نخستین بار در کشور پس از تدوین برنامۀ آموزشی جامعی توسط استادان گروه هوا ـ فضا و تصویب آن در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در 1381 ش گرایش مهندسی فضایی در گروه هوا ـ فضا تأسیس شد. دانشکدۀ هوا ـ فضای دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی با همکاری دانشگاه تکنولوژی هوا ـ فضای مسکو (MATI) در مهر ماه 1383 پس از اخذ مجوزهای لازم از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، اقدام به پذیرش دانشجو در دورۀ کارشناسی مشترک هوا ـ فضا کرد. دانشجویان این دوره 3 تا 4 سال از طول تحصیل خود را در دانشگاه هـوا ـ فضای دانشگـاه صنعتـی خـواجـه نصیرالدین طوسی و یک سال دیگر را در دانشگاه تکنولوژی مسکو میگذرانند. با موافقت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در اوایل سال 1384 ش دانشکدۀ مهندسی هوا ـ فضای دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی به عنوان سومین دانشکدۀ مهندسی هوا ـ فضای کشور آغاز به کار کرد. این دانشکده در فلکۀ چهارم تهرانپارس، انتهای بزرگراه وفادار شرقی، دو راهی رهبر، بولوار دانشگاه واقع است. دانشکدۀ مکانیک دارای 7 گروه حرارت و سیالات، خودرو، ساخت و تولید، سیستمهای انرژی، طراحی جامدات، مواد و مکاترونیک است. همچنین دورۀ مشترک سیستمهای انرژی را با همکاری دانشگاه منچستر (دانشگاه انگلستان) دارد. دانشکدۀ مهندسی صنایع این دانشگاه به دنبال موافقت شورای عالی گسترش دانشگاهها در 1373 ش آغاز به کار کرد. دانشجویان نخستین دورۀ این رشته در گرایش تولید صنعتی در مهر ماه 1374 وارد دانشگاه شدند. این دانشکده در مقطع کارشناسی، در دو گرایش تولید صنعتی و برنامهریزی و تحلیل سیستمها، و در مقطع کارشناسی ارشد در 5 گرایش دانشجو میپذیرد. دانشکدههای مهندسی صنایع و مهندسی مکانیک در میدان ونک، خیابان ملاصدرا، خیابان پردیس واقع شدهاند. فعالیتهای آموزشی دانشکدۀ علوم از 1359 ش با ارائۀ دروس عمومی پایۀ رشتههای فنی و مهندسی در دانشگاه آغاز گردید و در 1366 ش به نام دانشکدۀ علوم خوانده شد. این دانشکده دارای گروههای آموزشی شیمی، ریاضی و فیزیک است که دانشجویان در گرایشها و مقاطع مختلف در آنها مشغول به تحصیلاند. همچنین افزون بر گروههای یادشده، گروههای زبانهای خارجی، معارف، علوم انسانی و تربیت بدنی در این دانشکده فعال است. دانشکدۀ علوم در خیابان دکتر شریعتی، خیابان شهید مجتبایی، خیابان شهید کاویان قرار دارد. دانشگاه خواجه نصیر برای ارتقای سطح علمی دانشجویان خود امکان همکاری و راهاندازی دورههای مشترک در بعضی از رشتهها را با دانشگاهها و مؤسسات داخلی و خارجی فراهم آورده است. دورۀ مشترک در رشتۀ مهندسی خودرو با دانشگاه کینگزستن انگلستان، در رشتۀ هوا ـ فضـا با دانشگاه تکنولوژی هوا ـ فضـای روسیه (MATI) و دانشگاه مالک اشتر، برگزاری دورۀ بینالمللی مهندسی بـرق ـ قـدرت بـا همکاری دانشگاه هانوفر آلمان و دورۀ بینالمللی (JIK) عمران با همکاری دانشگاه ITC هلند و وزارت کشاورزی، برگزاری دورۀ بینالمللی کارشناسی ارشد و سنجش از دور در گرایش ژئوآنفورماتیک با همکاری مؤسسۀ ITC هلند و امضای تفاهمنامۀ همکاری با دانشگاه نانت و پیکاردی فرانسه از جملۀ این همکاریها ست. از دستاوردهای تحصیلی دانشجویان خواجه نصیر میتوان به کسب افتخارات علمی و بینالمللی آنان اشاره کرد؛ چندین موفقیت پیدرپی در مسابقات بتن و سرانجام ثبت رکورد جهانی شکست نمونۀ بتن و کسب عناوین برتر در مسابقات جهانی روبوکاپ از جملۀ این افتخارات است.