در ماه رمضان هر روز نيم ساعتي درسهائي از قرآن را داريم جلسه قبل بحث رزق را داشتيم. در جلسه قبل نكاتي را گفتيم كه كم و زياد بودن رزق دست خداست البته نه اينكه تلاش ما اثر نداشته باشد. كم و زياد شدن آن بخاطر آزمايش است خداوند ضامن رزق است و بر خودش رزق را واجب كرده است حتي موجوداتي كه دست و پا ندارند خدا به آنها رزق مي‌دهد. بعد گفتيم همه جا رزق به زرنگي نيست. افرادي هستند زندگي‌شان راحت است و دردسر كمتري دارند اين نكاتي بود كه جلسه قبل گفتيم.

اما در اين جلسه چه مي‌خواهيم بگوئيم مي‌خواهم بگوييم. تقوا وسيله رزق بي حساب است، اين يكي از اصولي است كه قرآن درباره رزق گفته است برخلاف اينهايي كه فكر مي‌كنند اگر دروغ بگويند سود بيشتري دارند قرآن مي‌گويد نان در تقوا است (وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْرًا) (طلاق /3-2) تقوا يعني حالتي كه خودش را حفظ كند و گناه نكند خدا او را در بن بست قرار نمي‌دهد.

هر كس در زندگي گيج است. مي‌گويد نمي‌دانم كه چه كنم. اين پيداست كه تقوا ندارند چون قرآن قول داده هر كس تقوا داشته باشد به درد نمي‌دانم چه كنم گرفتار نمي‌شود. هر كس تقوا داشته باشد بن بست ندارد و هر كس تقوا دارد خدا از راهي كه گمان نمي‌برد به او رزق مي‌دهد. با دزدي پول حسابي پيدا كرد خدا هم يك بچه كودن به او مي‌دهد هر چه مي‌خواند رفوزه مي‌شود با كلك خانه ساخت يك دفعه خانه او جزو فضاي سبز مي‌شود و خانه‌اش را خراب مي‌كنند. اگر ما ايمان به اين آيه داشته باشيم. در معامله و در كار سر هم بندي نمي‌كنيم.

(وَاللَّهُ فَضَّلَ بَعْضَكُمْ عَلَى بَعْضٍ فِي الرِّزْقِ) (نحل /71) خداوند رزق بعضي‌ها را زياد مي‌دهد. دو نفر ماهيگير مي‌روند كنار دريا و تور مي‌اندازند تور را كه بالا مي‌كشند يكي سه تا ماهي گرفته يكي پنج تا گرفته آن آقايي كه پنج تا ماهي گرفته هيچ قراردادي با ساحل با ماهي‌ها و با دريا نبسته اينرا خدا به او داده. به هر حال بايد اين تفاوتها باشد تا انسان استعدادهايش شكوفا بشود اگر همه مردم يك جور باشند معلوم نمي‌شود كي صبر مي‌كند كي قناعت مي‌كند كي شجاعت دارد وكي ندارد به يكي مي‌دهند غرور او را مي‌گيرد به يكي نمي‌دهند صبر مي‌كند. در گردنه هاست كه به راننده تصديق مي‌دهند در خيابان صاف كه آدم نمي‌داند كي راننده است.

عامل اينكه آدم دنبال غير خدا مي‌رود يك سري چيزها است مثلاً مي‌خواهد عزيز بشود بند به يك كسي مي‌شود. مي‌گويد ما به آمريكا وابسته مي‌شويم كه آمريكا ما را هم حفظ كند. قرآن مي‌فرمايد (فَإِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا) (نساء /139) قدرت دست خداست (أَنَّ الْقُوَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا) (بقره /165) بعد هم خدا ما را مسخره مي‌كند (أَيَبْتَغُونَ عِنْدَهُمْ الْعِزَّةَ فَإِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا) (نساء /139) تو عزتت را از او مي‌خواهي؟

(إِنَّمَا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْثَانًا وَتَخْلُقُونَ إِفْكًا إِنَّ الَّذِينَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَا يَمْلِكُونَ لَكُمْ رِزْقًا فَابْتَغُوا عِنْدَ اللَّهِ الرِّزْقَ وَاعْبُدُوهُ وَاشْكُرُوا لَهُ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ) (عنكبوت /17) غير خدايي كه پهلوي او مثل طناب خم مي‌شوي نمي‌توانند روزي تو را كفايت كنند. يك كسي وارد فرودگاه جده شد تا وارد شد ديوانه شد با همان هواپيما او را برگرداندند.

شخصي گفت من مي‌روم با يك سيب آبروي امام صادق(ع) را مي‌ريزم. گفتند: چه جوري؟ گفت: مي‌روم مي‌گويم ‌اي امام صادق اين رزق من هست يا نه؟ اگر امام گفت: رزق تو نيست سيب را مي‌خورم تا بگويم تو دروغ گفتي اگر گفت كه رزق تو هست نمي‌خورم و آنرا لگد مي‌كنم. گفت‌اي امام اين سيب رزق من هست يا نه؟ امام فرمود اگر از گلويت پائين برود معلوم مي‌شود كه رزق تو است نمي‌دانست چه كند و گيج شد. گاهي آدم دارد ولي رزق او نيست.

حديث داريم اگر كسي مي‌خواهد رزق او خوب بشود بعد از نماز دعا بخواند دعا رزق را جذب مي‌كند نه مشتري. حركت براي رزق خوب است خيلي‌ها مي‌گويند كار نداريم چرا كار هست منتها ايشان بايد بلند شود و حركت كند گاهي رزق انسان در مسافرت است. روايت داريم اگر رزق شما دير رسيد گيج نشويد و دست به گناه نزنيد دست به حرام نزنيد. صبر كنيد مي‌رسد روايت داريم كه خداوند رزق همه مردم را حلال مقدر كرده است خدا رزق حرام به كسي نمي‌دهد اگر كسي تقوا داشته باشد و چند روزي دندان روي جگر بگذارد رزق حلال براي او مي‌آيد اما كسي كه پرده دري كند و به حرام بپرد خداوند از رزق حلال كم او مي‌گذارد.

گناه مانع رزق است، «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تُغَيِّرُ النِّعَمَ» (إقبال‌الأعمال/ ص‌706) گناه رزق را قيچي مي‌كند. رزق عروس يك داماد خوب بود اين عروس با فكل‌هايش خودش را به جوانهاي هرزه نشان داد بعد يك آدم نااهل نصيب اين خانم مي‌شود رزق تو داماد خوب بود گناه كردي داماد خوب را از تو گرفتند. رزق اين جوان يك همسر خوب بود اما چشم چراني كرد خدا زن بدي را نصيب او كرد. بعد از غذا و قبل از غذا شستن دستها در رزق اثر دارد بخصوص با حوله هم خشك نكنيد چون ممكن است خود آن دستمال و حوله در رزق اثر داشته باشد.

بين الطلوعين دنبال كار رفتن در رزق اثر دارد در تحصيل رزق عزت خودتان را از دست ندهيد در رزق با وقار باشيد گيج نشويد نماز شب رزق آدم را گوارا مي‌كند نماز شب در رزق اثر دارد. استغفار و عذرخواهي از گناه در رزق اثر دارد شكر نعمت رزق را زياد مي‌كند.

(لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ) (ابراهيم /7) نه خير ولذا شاعر هم گفته شكر نعمت نعمتت افزون كند نه خير نعمت افزون نمي‌شود نمي‌گويد اگر ده تومان داري و گفتي الحمدلله مي‌شود يازده تومان مي‌گويد اگر ده تومان داري و گفتي الحمدلله خودت زياد شده‌اي يعني آدمي كه وصل به خدا بشود زياد است آدمي كه جداي از خدا باشد كم است.

صله رحم اثر دارد، نيت گناه رزق را كم مي‌كند، در سوره قلم داستاني را نقل مي‌كند كه چند برادر باغ ميوه‌اي داشتند نيت كردند كه از اين ميوه‌ها به احدي ندهند چون پدرشان هر سال از اين ميوه‌ها به فقرا مي‌داد بابا مرد بچه‌ها گفتند ما نمي‌دهيم بعد گفتند فقرا مي‌فهمند در باغ مي‌آيند، گفتند خوب سحر ميوه‌ها را مي‌چينيم. نيت كردند به فقرا ندهند. وقتي خوابيدند صاعقه‌اي آسماني آمد «فَأَصْبَحَتْ كَالصَّرِيمِ فَتَنَادَوا مُصْبِحِينَ» (قلم/20 و21) قرآن مي‌گويد كه سحر بلند شدند ديدند كه باغ آنها خاكستر شده است نيت گناه رزق را كم مي‌كند.

زكات دادن رزق را زياد مي‌كند، درخت انگور را وقتي قيچي مي‌كني از شاخه كم مي‌شود ولي به بار آن اضافه مي‌شود. زيارت امام حسين(ع) رزق را زياد مي‌كند هميشه آدم با وضو باشد اين هم رزق را زياد مي‌كند.

براي رزق دو تا كانال داريم كانال يك تلاش كانال دو دعا بايد دو بال داشته باشيم با اينكه خدا مي‌دهد و خدا مي‌گيرد اما در عين حال شما بايد تلاش كنيد آمدند به امام گفتند فلاني در خانه نشسته است و براي رزق دعا مي‌كند. فرمود اين دعا مستجاب نمي‌شود چند گروه دعايشان مستجاب نمي‌شود. كسي است كه كار نكند آدم بايد كار بكند ما در اسلام بازنشستگي نداريم ما در اسلام از كار افتادگي داريم.

خداوند زمين را رام قرار داده است حيوانات را هم رام كرده است. پنجاه تا شتر را يك بچه ده ساله هدايتشان مي‌كند و چون از پشم و گوشت و كرك و شير شتر استفاده مي‌كنيم گوسفند رام است يعني حيواناتي هم كه به درد ما مي‌خورند همه رام هستند قرآن مي‌فرمايد «سَخَّرَ لَكُم» تسخير شدند. زمين رام است اگر سفت بود نمي‌توانستيم كشاورزي بكنيم اگر شل بود نمي‌شد ساختمان ساخت اگر مثل سنگ بود براي دفن مرده مشكل داشتيم براي چاه كندن مشكل داشتيم آبها جذب نمي‌شد.

بعضي‌ها از ترس رزق بچه‌هايشان را مي‌كشند يك آيه مي‌گويد از ترس خرجي بچه‌ات را نكش يك آيه مي‌گويد از خرجي، يعني يكي اقتصاد است و ديگري ترس است آخر گاهي بچه درس نخوانده و مي‌ترسد گاهي هم بچه‌ها درسهايشان را خوب مي‌خوانند اما مي‌شوند مي‌ترسند يعني اين حافظه‌اش خوب است مطالعه هم كرده است ولي هل مي‌شود مي‌گويد نه درس نخواندن و نه هل شدن، (وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلَاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِيَّاكُمْ إِنَّ قَتْلَهُمْ كَانَ خِطْئًا كَبِيرًا) (إسراء /31) مي‌گويد بچه هايتان را از ترس خرجي نكشيد بعد مي‌گويد من به بچه‌ات روزي مي‌دهم بعد مي‌گويد به خودت هم مي‌دهم يعني تو هم اگر ناني مي‌خوري صدقه سر بچه‌ات است.

انسان وقتي بچه دار مي‌شود وضع مالي‌اش هم بهتر مي‌شود ما اگر آماري بگيريم مردم زندگي‌شان بعد از بچه داري چطور بوده و قبل از بچه داري چطور بوده است. تمام مردمي كه ما سراغ داريم اينها بعد از بچه دار شدن وضع‌شان بهتر شده است.

ما هفت هشت تا بخور «كُلُوا» توي قرآن داريم اما بخور خالي نيست يك جا گفته (كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَاشْكُرُوا لِلَّهِ) (بقره /172) بخوريد و شكر كنيد يك جا مي‌گويد (فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا) (حج /28) بخوريد به ديگران هم بدهيد (كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ وَلَا تَطْغَوْا) (طه /81) بخور طغيان نكن خلاصه بخور بخور خالي در قرآن نداريم هفت تا «كلوا» است پشت سر هر رزقي… يعني انسان وقتي رزق دارد مسئوليت هم دارد.

در رزق دو تا شرط هست يكي گفته «حلالاً» يكي گفته طيبا، بعضي چيزها حلال هست اما طيب نيست طيب يعني دلپسند، حلال از نظر فقهي بايد حلال باشد. قرآن مي‌فرمايد وقتي مي‌خواهي پولي را به فقير بدهي حساب كن اگر خودت فقير بودي و آن پول را به تو مي‌دادند چه جوري بودي؟ لباسي را به فقير بي لباس بدهيد كه اگر خودت فقير بودي و به تو مي‌دادند راحت مي‌گرفتي. اين وجدان هم يك مسئله‌اي است.

مراعات جامعه را هم بكنيد به امام صادق(ع) گفتند وضع مردم بد شده است. فرمود: اگر وضع مردم بد شده است چرا نان گندم بخوريم گندم و جو را قاطي كنيد. گفتند: آقا بدتر شد. فرمود: پس نان جو مي‌خوريم يعني آدم بايد زندگي خودش را با فقرا تطبيق بكند. استفاده از رزق بايد هماهنگ باشد با جامعه.