درس هایی از قرآن - محسن قرائتی - کتابخانه مدرسه فقاهت

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست

نام کتاب : درس هایی از قرآن نویسنده : محسن قرائتی جلد : 1 صفحه : 895

موضوع: تفسير سوره حمد (2)

تاریخ پخش: 27/08/80

بسم الله الرحمن الرحيم

«الهي انطقني بالهدي و الهمني التقوي»

1- تفسير سوره حمد

دومين بحث از ماه رمضان سال 80 هر روزي يك آيه از همان جزء ماه رمضان 30 روز است قرآن هم سي جزء است روز هفدهم يك آيه از جزء هفدهم و روز دوازدهم يك آيه، روز اول كه سوره حمد را گفتيم ناتمام ماند حالا تنه مي‌زند به روز دوم چند دقيقه از روز دوم را قرضي مي‌گيرم سوره حمد را تمام كنيم ولي از جزء دوم آيه روزه را مي‌خواهم تفسير كنم. سوره حمد تا رسيديم به (الرَّحْمنِ الرَّحيمِ) (فاتحه /3) سريع بخوانيد.
(بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمينَ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعينُ اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيمَ صِراطَ الَّذينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَ لاَ الضَّالِّينَ) (حمد /7-1)

2- رحمت در سوره حمد

تا رسيديم به «الرَّحْمنِ الرَّحيمِ»، بيشترين كلمه‌اي كه در نماز گفته مي‌شود كلمه رحمت است. يعني يك مسلمان شصت بار اين كلمه را مي‌گويد. چطور، هفده ركعت نماز مي‌خوانيم ده ركعتش حمد است در حمد و «قُلْ هُوَ اللَّهُ» شش تا رحمت است ده ضربدر شش مي‌شود شصت يكبار ديگر بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم دوباره بعد از (الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمينَ) (فاتحه /2)، مي‌گوييم، «الرَّحْمنِ الرَّحيمِ». باز در «قُلْ هُوَ اللَّهُ» مي‌گوييم بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم ده ضربدر تا سوره حمد و «قُلْ هُوَ اللَّهُ» ده، شش تا، 60 تا.
يك مسلمان اگر روزي شصت بار بگويد رحمت، رحم، رحم، رحم، رحم، رحم، رحم، رحم، اگر روزي 60 بار بداند كه چه مي‌گويد اين مسلمان ديگر آدم بي رحمي نمي‌شود. يعني اگر كسي روزي 60 بار دستش را بشويد ديگر تميز است آنهايي كه مسلمان هستند و رحم ندارند نفهميده‌اند و رحمت چيست. اين رحم در‌شان فرو نرفته، رحم به خود، رحم چند شاخه دارد.
رحم به خود (يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ) (تحريم /6) آنكس كه گناه مي‌كند به خودش رحم نمي‌كند.
انواع رحم:

3- انواع رحم

رحم به خود: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ» قرآن مي‌فرمايد: «قُوا» يعني حفظ كنيد، خودتان را حفظ كنيد آن كسي كه گناه مي‌كند، خودش، جهنم خود را مي‌سازد.
رحم به مردم: رحم به صغير: حتي ماه رمضان گفته: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص): «ارْحَمُوا صِغَارَكُمْ» (عيون‌‌أخبارالرضا/ج‌1/ ص‌295).
رحم به كارگر: در ماه رمضان با كارگرتان كوتاه بياييد لازم نيست كه ساعتهاي وقتي كار بكند كوتاه بياييد، كار سنگيني بهش ندهيد، دخترهاي دبيرستاني، دخترهاي دبستاني، آقازاده‌هايي كه روزه هستند، دبيرهاي محترم ورزش اين‌ها را دهن روزه ندوانند، از اين بازيهايي كه تلاش كمتري مي‌خواهد ماه رمضان چهار ساعت زنگ ورزش است، ورزش، آموزش و پرورش بايد يك ورزشي باشد كه بچه‌ها گرسنه‌شان نشود. حالا مشغول كامپيوتري، خطاطي. طراحي يك كارهايي كه جست و خيزش كم باشد، پادگان‌ها سربازها را ندوانند، حساب كنند ماه رمضان است و اين سرباز، به خصوص هم كه بعضي پادگان‌ها غذايش هم ساده است. به هر حال رحم. من يك حرفي زدم چند سال كسي گوش نداد. ولي چوب سفت را آنقدر آدم بايد تبر بزند تا بشكند. امسال هم مي‌گويم چه اشكالي دارد ماه رمضان نانواها روز نپزند، بعد از افطار پخت كنند، شب برود نانش را بگيرد كه روزها، پاي تنور اذيت نشوند، پاي تنور روزه گرفتن سخت است حالا يك ماه مردم نان نخورند عوضش دهها هزار نانوا روزه بگيرد. رحم كردن به كارگر. رحم كردن به والدين، رحم كردن به فرزند، حتي رحم كردن به دشمن: جان ما فداي اسلام.

4- اخلاق در جنگ

اميرالمؤمنين(ع) مي‌فرمايد: مي‌خواهيد جنگ كنيد به زنها كار نداشته باشيد. سيماي تمدن غرب را ديديد كه آمريكا چگونه حمله كرد به عراق (افغانستان) چه جوري حمله كرد به افغانستان. اسلام مي‌فرمايد: به زن كار نداشته باشيد به كودك كار نداشته باشيد، به سالمند و پيرمرد كار نداشته باشيد به حيوان‌ها كار نداشته باشيد، كسي كه دارد فرار مي‌كند تير به كمرش نزنيد دارد مي‌دود بگذارديد برود، به اسير كار نداشته باشيد، حتي ليوان شير آوردند حضرت امير(ع) فرمود: نصفش را بدهيد به ابن ملجم. گفتند قاتل است فرمود: اسير است.
به جز از علي كه گويد به پسر كه قاتل من چو اسير توست اكنون به اسير كن مدارا
چقدر زشت شد اين جمله آمريكا به افغانستان. ولي در اين زشتيها چقدر هم قشنگ است كه ما بايد سخنراني كنيم كه غرب، سيماي غرب را نشان بدهيم، با اين حركتي كه آمريكا كرد اين بچه‌ها كه اين حركت را مي‌بينيد تا نسلشان ديگر با آمريكا خوب شو نيست. امام خميني(ره) كه از اول آمريكا را مي‌شناخت، تربيت شدگان امام هم آمريكا را مي‌شناسند ولي بعضي از جوانها كه تازه روي كار آمده‌اند، هي مي‌گويند. اف 16، تمدن، تكنولوژي جذب مي‌شوند بعد مي‌بينند تمام اين تمدن و تكنولوژي در بمباران افغانستان صرف شد يعني تمدن‌ها و تخصص‌ها و پيشرفت‌ها و تكنولوژي‌ها همه صرف نابودي فقرا، بايد گفت مرگ بر اين تمدن، زنده باد تمدن اسلامي. اميرالمؤمنين(ع) مي‌فرمايد: حق نداريد درخت را قطع كنيد. به دشمن هم مي‌خواهيد حمله كنيد كار به درختشان نداشته باشيد كار به بچه و حيوان و پير و رحم به دشمن. چه دين عجيبي داريم ما مي‌گويد، شير مي‌دوشي ناخن‌ات را بگير. تا ناخنت پستان گاو را اذيت نكند. مقداري شير بگذار توي پستان گاو براي گوساله‌اش. همه را ندوش. گوساله دارد شير مي‌خورد تنگش نگيز حيوان دارد مي‌رود به سبزي و آب رسيد دارد مي‌خورد، افسارش را بالا نكش شب به حيوان حمله نكن. مي‌گويد: اگر مرغ را خواستي بگيري براي كشتن، اگر خواب است سراغش نرو، سراغ مرغ خواب نرو. و دنياي تمدن امروز سراغ انسانهاي خواب مي‌رود و در سحر بمباران مي‌كند، ببينيد فرق اسلام را بيخود نيست كه امام رضا(ع) فرمود: اگر مردم كره زمين بفهمند اسلام چيست، همه عاشق اسلام مي‌شوند. آن كه نسبت به اسلام نگاه مي‌كند و بي تفاوت است نشناخته اگر بفهمند اين طلاست همه خم مي‌شوند و برمي‌دارند. اون كه نگاه مي‌كند برنمي‌دارد نمي‌داند اين چيست، عربي‌اش اين است امام رضا(ع): «إِنَّ النَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحَاسِنَ كَلَامِنَا لَاتَّبَعُونَا» (معاني‌الاخبار/ص‌180). رحم البته اسلام خوشنت هم دارد. قرآن مي‌گويد: (أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ) (فتح /29) نسبت به خشن بايد خشن بود.
ترحم بر پلنگ تيز دندان *** ستمكاري بود بر گوسفندان
يك جاهايي هم ما بايد خشونت داشته باشيم، اسلام دين رأفت است و رحم، اما در مقابل خشونت بايد خشونت داشت. اميرالمؤمنين(ع) يتيم را مي‌ديد اشك مي‌ريخت، اما شمشيرش هم برنده بود. قرآن مي‌گويد: (نَبِّئْ عِبادي أَنِّي أَنَا الْغَفُورُ الرَّحيمُ وَ أَنَّ عَذابي‌ هُوَ الْعَذابُ الْأَليمُ) (حجر /50-49) من هم «غَفُورُ الرَّحيمُ» هستم و هم عذابي «هُوَ الْعَذابُ الْأَليمُ»، عذابم هم دردناك است. دعايي هست شبهاي ماه رمضان دعاي افتتاح، مي‌گويد: «أَيْقَنْتُ أَنَّكَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ فِي مَوْضِعِ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَةِ وَ أَشَدُّ الْمُعَاقِبِينَ فِي مَوْضِعِ النَّكَالِ وَ النَّقِمَةِ» (تهذيب‌احكام/ج‌3/ص‌108). آنجايي كه بايد رحم كني 20، و آن جايي كه بايد يقه بگيري 20، يعني هم قدرت داري «أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ»، «َشَدُّ الْمُعَاقِبِينَ» خواسته باشي معاقب عقاب كني خواسته باشي عقاب كني سخت عقاب مي‌كني (وَ قابِلِ التَّوْبِ) (غافر /3) آيه قرآن است، هم توبه را قبول مي‌كني، شديد العقاب هم عقاب شديد است انسان نبايد همچي شل، شلكي باشد، در جاي خودش قهرمان. «إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعينُ» بخوانيد اين آيه را فقط «إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعينُ» فقط بنده توام، نه بنده شرق، ديدم شرق را، نه بنده غرب ديدم غرب را، نه بنده طاغوت ديدم طاغوتها را نه بنده هوسهاي خودم، چون دنبال هوسم رفتم ديدم چقدر بدبخت شدم. نه بنده نياكان، چون بعضي از نياكان ما منحرف بودند، نه بنده پول چون زشت است انسانيتش را آدم با پول بفروشد. نه بنده پول، نه بنده زور عاشق حسينم، حسين(ع) زير سم اسب رفت و زير زور نرفت، زير بار زور نرفت سر به ني داد تن به ذلت نداد. نه بنده «إِيَّاكَ نَعْبُدُ» فقط بنده تو، نه بنده شرق، نه بنده غرب، نه زور، نه تزوير، نه زر، «وَ إِيَّاكَ نَسْتَعينُ» فقط از تو كمك مي‌خواهم كسي ديگه به من كمك نمي‌كند، اگر هم كمك كنند، كمك مي‌كنند مثل كمكي كه ما به مرغ مي‌كنيم. دانه مي‌دهيم كه تخم مرغش را برداريم، اگر هم ديگران محبت مي‌كنند مثل محبتي است كه ما به انار مي‌كنيم ما به انار محبت مي‌كنيم دو دسته مي‌گيريم دو دستي براي اينكه آبش را بكشيم. آبش را كشيديم پرتش مي‌كنيم.
اگر گفتند بله در روند تكاملي تاريخ، كشورهاي فيمابين تا نفت داريم بله اگر نفت ما را پرت مي‌كنند حتي اگر از گرسنگي بميريم به ما چيزي نمي‌دهند. دليلش اين است كه كشورهايي در قحطي هستند، چون نفت ندارند، كشورهاي پيشرفته به كشورهاي فقير كمك نمي‌كنند، چون نفت ندارند اگر يك وقتي ديديد دوستمان دارند، دوستمان ندارند، نفت ما را دوست دارند. «إِيَّاكَ نَسْتَعينُ» تو فقط، از تو فقط كمك مي‌خواهم. باز بخوانيد «إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعينُ» يكي از بركات نماز اين است كه انسان را از منيت بيرون مي‌آورد. ولو تنها نماز مي‌خواني نبايد بگويي: «اياك اعبد و اياك استعين» متكلم وحده نه نعبد يعني يك نفر هم كه نماز مي‌خواني انگار نماينده همه هستي، در نماز نمي‌گويي اهدني مي‌گويي «اهْدِنَا»، «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيمَ» در سلام نمي‌گويي «السلام علي» مي‌گويي «السَّلَامُ عَلَيْنَا وَ عَلَى عِبَادِ اللَّهِ الصَّالِحِينَ»، «اهْدِنَا»، نستعين، نماز يعني تو تنها نيستي، نماينده همه كره زمين هستي «إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعينُ».

5- استعانت و كمك گرفتن از خدا

«إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعينُ» بندگي غير خدا روا نيست اياك نعبد هستي عبد خداست من هم مي‌خواهم وصله همرنگ هستي باشم. قرآن مي‌گويد (إِنْ كُلُّ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ إِلاَّ آتِي الرَّحْمنِ عَبْداً) (مريم /93) يعني هستي عبد خداست تو چرا عبد خدا نيستي، اگر هستي در اختيار فرمان خداست. من چرا نافرمان باشم در عبادت هم بايد از او كمك بگيريم. يك وقت نگويي من نماز خواندم با چه حافظه‌اي نماز خواندي با آبي كه وضو گرفتي از كي بود با چه طاقتي پاشدي؟ «بِحَوْلِ اللَّهِ وَ قُوتِهِ أَقُومُ وَ أَقْعُدُ» به قوه خدا بود كه تو پاشدي و نشستي، اگر روزه بودي خدا به شما توفيق داد. اصلا اينكه مسلمان هستي خدا ما را به اسلام هدايت كرد. خدا ما در در ايران متولد كرد كه كشور اسلامي باشيم. مي‌شد در يك كشوري باشيم كه اسلام نباشد، مي‌شد ما بت پرست باشيم، مي‌شد، مي‌شد، فكر نكن كه مي‌شد آب تلخ باشد. (لَوْ نَشاءُ جَعَلْناهُ أُجاجاً) (واقعه /70)، مي‌خواستم آب تلخ بود. مي‌شد درخت سبز نشود لو نشاء له، آيه قرآن است «لَوْ نَشاءُ جَعَلْناهُ أُجاجاً» بخواهيم درختها خشك است، به كي تلگراف مي‌كني سبزش كني، بخواهيم آب را تلخش مي‌كنيم. بنابراين تمام هستي عبد است ما هم بايد عبد باشيم «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيمَ»
«اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيمَ» ما را به راه مستقيم هدايت كن، نه راه هوسهاي خود، نه راه هوسهاي مردم، نه وسوسه‌هاي شيطان، سه، نه طاغوتها و نياكان، فقط راه مستقيم.
تنها دعايي كه يك كسي از من پرسيد كه چه دعايي بكنيم گاهي از من مي‌پرسند كه چه دعايي بكنيم مي‌گويم بگوييد: «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيمَ» چون اگر دعايي از اين مهمتر بود خدا در قرآن و نماز جاسازي مي‌كرد. در نماز ما يك دعاست، واجب است، چون دعا مستحب است، آنكه واجب است نماز است، در نماز خدا يك دعا جاسازي كرده، و او «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيمَ» راه مستقيم خداست (إِنَّ رَبِّي عَلى‌ صِراطٍ مُسْتَقيمٍ) (هود /56). راه مستقيم راه پيغمبر است (إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلينَ عَلى صِراطٍ مُسْتَقيمٍ) (يس /4-3) راه مستقيم راه توكل به خداست (يَعْتَصِمْ بِاللَّهِ) (آل‌عمران /101) راه فطرت است، راه مستقيم راه اولياي خداست. انسان هر لحظه نياز دارد، مثل اين لامپ، ببيند، دو تا چيزي داريم يك ساختمان داريم و يك لامپ، بنا كه ساختمان را ساخت مي‌رود دنبال كارش، ساختمان هست ولي بنا نيست. اما لامپ اينطور نيست، يك لحظه برق به لامپ نرسد، لامپ خاموش مي‌شود. اگر يك لحظه لطف خدا به ما نرسد ما هيچ هستيم. اگر آني كند نازي فرو ريزد قالبها. «اهْدِنَا الصِّراطَ» هر لحظه به راه مستقيم، اين كلمه را بگويم يا نه؟ با ايشان ازدواج بكنم يا نه؟ اين شغل يا نه؟ اين رشته يا نه؟ خانه بخرم يعني هر لحظه در هر فكري و در هر كلامي و هر نوشتن و تصميمي، «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيمَ» تازه آنكه به راه مستقيم است ممكن است چپه بشود. يعني راننده نمي‌تواند بگويد من پايه يك هستم، پايه يك هر لحظه ممكن است چپه بشود. «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيمَ» يعني هم فكر، و هم عمل، هم جسم و هم روح. اوني كه همه وقتش را صرف ورزش مي‌كند به صراط مستقيم نيست تو مگر فقط ورزشي.
مي‌گويند: عده‌اي نابينا رفتند فيل ببينند. گفتند: شما كه چشم نداريد چي چي مي‌رويد ببينيد گفتند: خوب با دستمان مي فهميم، طرف رفت دست كشيد به خرطوم فيل گفت: خوب‌ يك لوله و يكي دست كشيد به پاي فيل گفت: ستون است. بله فيل خرطوم دارد پايه دارد، كمر دارد اما اينها فيل نيست. انسان ورزش مي‌خواهد اما انسان ورزش نيست، ورزش نياز است اما تمام ما ورزش نيستيم انسان شكم دارد اما ما شكم نيستيم، انسان مخ دارد، اما ما مخ تنها نيستيم «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيمَ» يعني خدا مرا ميزانم كن. نه افراط و نه تفريط. نه همش شكم و نه ورزش و نه همه‌اش عبادت. امام رضا ( ع) فرمود: ساعاتتان را تقسيم كنيد، ساعاتي براي كار و ساعتي براي تفريح و ساعتي براي عبادت. توازن «اهْدِنَا الصِّراطَ» بخوانيد «اهْدِنَا الصِّراطَ».
«اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيمَ» بعضي‌ها بريز و بپاش دارند، مستقيم نيست، بعضي‌ها كنس و بخيل‌اند مستقيم نيستند. حديث داريم: تجار همه سرمايه‌شان را به يك چيزي خرج نكند اگر هر چه پول داري طلا خريدي، دزد كه برد فلج هستي، هر چه پول داري قالي خريدي آتش بگيريد فلجي، ماشين خريدي نابود مي‌شود. حديث داريم: پولهايتان را تقسيم كنيد. يك تكه‌اش كشاورزي مي‌باشد، و يك تكه‌اش وام باشد، و يك تكه‌اش به فقرا كه اگر برد و خورد، مزرعه داشته باشد و اگر مزرعه قناتش خشكيد يك مغازه‌اي داشته باشيم مغازه را دزد برد يك مزرعه داشته باشد. حديث داريم: اموالتان را در يك رشته صرف نكنيد. براي اينكه اگر آن رشته مسقوط كرد نابود مي‌شودي «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيمَ» هم سخاوت در جاي خودش و هم ندادن در جاي خودش، دنياگرا در قرآن 55 تا كلمه دنياست و 55 تا كلمه آخر يعني هم دنيا و هم آخرت. حديث داريم: كسي كه به سمت دنيا برود آخرت را فراموش كند. مسلمان نيست، از ما نيست و اگر كسي همه كارش آخرتي باشد دنيا را رها كند از ما نيست.
عده‌اي از شب تا به صبح عبادت مي‌كردند، حضرت فرمود: برويد به زن و بچه‌تان برسيد.
عده‌اي در سفر هم روزه مي‌گرفتند: پيغمبر(ص) فرمود: بابا من خودم در سفر آب مي‌خورم غذا مي‌خورم، روزه نگيريد، مسافر روزه‌اش باطل است. گفتند نه ما مي‌خواهيم. بعضي‌ها يك زماني مسلمان مي‌شوند، همه چيزي را ول مي‌كنند مي‌روند مسجد.
يك كسي همه لباسهايش را سبز كرد ريشهايش را هم سبز كرد گفتند: چرا ديگه ريشت را سبز كردي گفت: من مي‌خواهم يك ضرب چهارده معصوم شوم. بعضي‌ها يك ضرب چهارده معصوم مي‌شوند. به هر حال تعادل «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيمَ»
بعضي به قدري حجابشان را سخت مي‌گيرند و بعضي به قدري ولنگ و وار مي‌شوند توي خيابان‌ها تعادل قرآن بخوانم، واضحك و ابكي هم مي‌گرياند و هم مي‌خنداند. بعضي‌ها نسلشان نسل گريه است. يك زماني، بعضي‌ها نسلشان نسل خنده است. يك كلمه همه‌اش مي‌خواهد دلقك بشود همه‌اش. رمضاني گفته‌اند، شب قدري گفته‌اند،؟ تلاوت قرآني گفته‌اند، چهار تا آيه بخوانيم، يك خورده فكر كنيم. «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيمَ». «صِراطَ الَّذينَ».
(صِراطَ الَّذينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَ لاَ الضَّالِّينَ) (فاتحه /7)
خدايا: «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيمَ»، راه مستقيم مي‌رويم، حالا راه مستقيم يعني چه؟ هركس مي‌گويد: راه من مستقيم و درست است. مي‌گويد ببين من بهت مي‌گويم راه مستقيم يعني چه؟ راه مستقيم: «صِراطَ الَّذينَ». راه مستقيم راه كساني است كه بهشان لطف كرديم به كي‌ها لطف كرديم؟ سوره نساء معني مي‌كند مي‌گويد راه مستقيم راه انبياء، شهدا، صديقين، صالحين اينها راه مستقيم است خدايا راه انبياء، شهدا و صديقين و صالحين را بروم من مي‌خواهم اين راه را بروم.. «غَيْرِ الْمَغْضُوبِ» نمي‌خواهم جزء غضب شده‌ها باشم. غضب شده‌ها كي هستند؟ قرآن بني اسراييل را مي‌گويد: غضب شده، نگو بني اسراييل، الآن اسراييلي‌ها دارند البته يكي از مصداق هايش اين است. «غَيْرِ الْمَغْضُوبِ» يعني خدايا من نمي‌خواهم جزء مغضوب شده‌ها باشم يك عده مغضوب شده‌اند. چه كساني‌ مغضوبند، مغضوب يعني چه؟ مغضوب يعني غضب شده فرعون غضب شد، غرق شد، قارون غضب شد توي گل فرو رفت. منافق را قرآن مي‌گويد: «غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِ» كسي كه قاتل باشد انساني را بكشد. مي‌گويد: (وَ مَنْ يَقْتُلْ مُؤْمِناً مُتَعَمِّداً فَجَزاؤُهُ جَهَنَّمُ خالِداً فيها وَ غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَ لَعَنَهُ وَ أَعَدَّ لَهُ عَذاباً عَظيماً) (نساء /93). عالمي كه به عملش عمل نكند، (تَبَّتْ يَدا أَبي‌ لَهَبٍ وَ تَبَّ) (مسد /1) مرگ بر ابولهب، مورد غضب است. شما در نماز مي‌گويي. «غَيْرِ الْمَغْضُوبِ»، من غير از قارون‌ها هستم و با پولدارهاي بي ديد بدم، با منافق و قاتل و با يهو بدم، «غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَ لاَ الضَّالِّينَ» خدايا من نمي‌خواهم جزء منحرفين باشم. انحراف فكري و اخلاقي، خدايا تو را به حق محمد و آل محمد همه ما را به راه مستقيم هدايت بفرما.
و اما اين دقيقه‌هاي آخر روز دوم بحث پخش مي‌شود. برويم سراغ جزء دوم آيه روز دهم راجع به عظمت روزه من راجع به روزه چند تا روايت بخوانم، آيه‌اش را مي‌ترسم نرسم.

6- روزه در آيات و روايات

(يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ) (بقره /183). اين آيه چهار تا جمله دارد چهار تا جمله را معنا كنم.
اول: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا» ‌اي كساني كه ايمان داريد، «يا أَيُّهَا النَّاس» يعني ‌اي مردم «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا» يعني‌اي كساني كه ايمان داريد. در اين يك نكته است كه اگر خواستيد از كسي كار بكشيد، مؤدب صدايش بزنيد، اگر بگويي فرزند عزيزم برادر بزرگوار «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا».
امام صادق(ع) فرمود: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا» يعني ‌اي كسي كه شما با ما رابطه داريد. فرزندم، انصار خدا، حزت الله، مؤمنين، دلبستگان، عاشقين خدا، آخر نمي‌شود بگويي خدايا من دوستت دارم ولي حال نماز ندارم، شما كه خدا را دوست داريد، حالا ناهارتان را عقب بياندازيد، آدم كه آنقدر پيش شكمش كه رو در بايستي ندارد.
يه قصه‌اي را سالهاي قبل گفته‌ام تكرار كنم. اميرالمؤمنين(ع) رفت دكان قصابي گوشت بخرد يك مرتبه ديد پول ندارد، رفت گفت اقا بيا بخر، گفت: پول ندارم گفت آقا خواهش مي‌كنم ببريد فردا پول بدهيد. فردا پول بدهيد، طوري نيست. امام فرمود: به جايي كه به تو بگويم فردا پولت مي‌دهم به شكمم مي‌گويم فردا گوشتت مي‌دهم چرا نسيه كنم من كه بايد به شما بگويم صبر كن براي پول به شكمم مي‌گويم صبر كن براي گوشت. بعضي‌ها بله قربان شكم هستند، شكم مي‌گويد آب مي‌گويد بله قربان، غذا، بله قربان، سيگار بله قربان اصلا بله قربان گوي شكمش هست. روزه خيلي مهم است. در روزه تقويت اراده است، روزه تقويت تقواست. چرا؟ تمام اين گناهان از دو تا شاخه، تمام گناهان يا از غضب سرچشمه مي‌گيرد يا از شهوت، ريشه بعضي گناهان شهوت است و ريشه بعضي از گناهان غضب است، انسان وقتي گرسنگي خورد شهوتش كم رنگ مي‌شود، غضبش هم كم رنگ مي‌شود اين دو تا ريشه كم رنگ بشود، شاخه‌ها هم پژمرده مي‌شود «لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ»

7- فوايد روزه

تقويت عاطفه: الآن اوني كه آمريكا ندارد عاطفه است، اوني كه اسراييل ندارد عاطفه است تكنولوژي دارد، عاطفه ندارد. گرسنگي تا بفهمي گرسنه‌ها را تشنگي تا بفهمي تشنه‌ها چشان است. يك ماه به خانم خودت دست درازي نكن تا بفهمي جوانهاي غرب چقدر سختي مي‌كشند. چهارتاشون را داماد كن به خانم خودت دست درازي نكني تا بفهمي جوانهاي غرب چشون است. تقويت عاطفه.
تقويت اراده: نان خودت را نخور تا به نان مردم رسيدي قدرت كنترل داشته باشي اراده كني آب و نان خودت را نخور، از همسر خودت استفاده نكن تا به همسر مردم رسيدي قدرت كنترل داشته باشي تقويت تقوا و تقويت عاطفه.
تقويت بدن: روزه براي سلامتي خوب است، انقدر چيزهاي زائد در بدن ما هست كه وقتي گرسنگي مي‌كشيم اين زوائد سوخت مي‌شود و از راه تنفس دفع مي‌شود. و لذا روي زبان روزه دار زرد است. چون اين چيزها مواد زيادي سوخت مي‌رود و از راه تنفس دفع مي‌شود.
حديث: صوموا تصحوا: روزه بگيريد رمز سلامتي است، علاوه بر بركات رمضان سحرخيزي، تنظيم برنامه غذايي.
سه تا روزه داريم: روزه عوام: فقط از خوراكي‌ها، نمي‌خورد. اما يك عده روزه از گناهان هم دارند ماه رمضان مي‌گويد: گوش نبايد حرام بشنود زبان نبايد لغو بگويد، چشم و گوششان هم روزه است از گناه.
بعضي فكرشان هم روزه است. اصلا فكر بد هم نمي‌كند ديگه اين روزه درجه يك است ما سه رقم روزه داريم.
روزه درجه يك، روزه درجه دو، روزه درجه سه.
روزه زكات بدن است. و ماه رمضان ماه بخشش گناهان است. قانون روزه سال دوم نازل شد، روزه را آسان بگيريد، مي‌گويد روزه بگيريد «كَما كُتِبَ عَلَى الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ» ديگر هم روزه داشتند. بابا آمپول بزن، مي‌ترسم، نترس، باقي‌ها هم زده‌اند، نترسي. همه دينهاي آسماني روزه داشته‌اند يعني روزه را آسان كني «لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ». حالا بعد مي‌فرمايد كساني كه طاقت ندارند روزه‌شان را بخورند. حالا دختر نه ساله، البته دخترهاي نه ساله بعضي‌ها طاقت دارند، بعضي غذاها معده را نگاه مي‌دارد، حالا من غذا شناس نيستم. ولي ما مثلا فرض كنيد كه مسأله شنيده‌ام البته مي‌ترسم بگويم حالا بازيه دكتر زنگ بزند كه آقا اشتباه گفتي، اين را نمي‌گويم، يك سري غذاها هست دير هضم است اگه يك خورده از آن غذاها دختر بخورد معلمش هم توي مدرسه جست و خيزش نگويد دختر نه ساله هم مي‌تواند روزه بگيرد اما اگر واقعا روزه گرفتن برايش سخت است بخورد، ولي مي‌شود روزه گرفت به خصوص الآن توفيقي است كه ماه رمضان به زمستان خورده و يك توفيقي است كه روزهاي 8، 9 ساعت را خيلي مهم نيست، منتهي اگر واقعا كسي نمي‌تواند روزه بگيرد، روزه‌اش را بخورد منتهي بعد غذا بگيرد، مسافر روزه‌اش را بخورد، مريض روزه‌اش را بخورد، كسي اگر بچه‌اش را شير مي‌دهد كه اگر روزه بگيرد در شيرش اثر دارد روزه‌اش را بخورد و اگر واقعا بايد بخورد اگر روزه بگيرد گناه است آخه بعضي‌ها مي‌گويند نه من مي‌خواهم روزه بگيرم ولو حالا اگر شيرم هم خشك شد، خشك بشود مرضم هم طول كشيد، بكشد، اين اصلا روزه‌اش باطل است. همان ديني كه مي‌گويد واجب است روزه بگيرد مي‌گويد واجب است روزه‌ات را بخوري. رمضان يعني چي؟ رمض يعني سوزانيدن، سوزاندني كه خاكستر ندارد، دود ندارد. رمضان يعني ماه گناه سوزي، يعني گناهانت مي‌سوزد. ماه رمضان ماهي است كه تمام كتابهاي آسماني در ماه رمضان نازل شد. قرآن و تورات و انجيل و تمام كتابهاي آسماني در ماه رمضان نازل شد. يك آيه قرآن در ماه رمضان خواندن ثواب يك ختم قرآن دارد، چقدر خوب است در خوابگاه دانشجويي، در پادگانها، در خانه‌ها، هركس قرآن بلد است بشود معلم پنج تا هم كه بلد نيستند بشوند شاگرد، خانه به خانه، محله به محله، ديگه بعد از 22 سال كه از انقلاب رفته، نسل تحصيل كرده ما بتوانند يك صفحه بي غلط بخوانند. شبهاي طولاني ساعت 5/5 تقريبا غروب مي‌شود و 5/9 تا 5/10 مي‌خوابند چهار ساعت مي‌ماند نيم ساعت آدم فيلم مي‌بيند و نيم ساعت افطاري و نيم ساعت صحبت نمي‌دونم هرچه نيم ساعت باشد يك نيم ساعتش به قرآن مي‌ماند. ساعاتش بهتر است، بهترين ساعات است، دعا در ماه رمضان مستجاب مي‌شود، نفس كشيدن در ماه رمضان ثواب سبحان الله دارد، خيلي ماه شريفي است. انشاءالله خداوند همه بركاتش را در اين ماه نصيب همه امت اسلامي بفرمايد.

«والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته»

نام کتاب : درس هایی از قرآن نویسنده : محسن قرائتی جلد : 1 صفحه : 895

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست