نام کتاب : BOK35182 نویسنده : 0 جلد : 1 صفحه : 270
فروشندهى كالا مىدهد در واقع بهاى كالاى خريدارى شده را نداده است و لذا چنانچه آن سفته در دست فروشنده گم شده باشد يا سوخته باشد، چيزى از مال فروشنده تلف نشده و ذمّه مشترى فارغ و برى نشده است، به خلاف اين كه اگر بهاى كالا را اسكناس داده بود و گم مىشد از كيسه كه فروشنده رفته و ضرر كرده است.
{a^مسأله - سفتهها بر دو نوع است:a}
اول: نوع اول حكايت از يك بدهى واقعى مىكند؛ يعنى امضاء كننده مبلغ ذكر شدهدرسفته را حقيقتاً به صاحب سفته بدهكار است و سفته مدرك آن بدهكارى است.
دوم: نوع دوم حكايت از واقعيّت ندارد و فقط يك عمل صورى مىباشد كه به منظور خاصى صادر شده است. در نوع اوّل كه حقيقتاً صاحب سفته به موجب آن طلبكار است، جايز است كه طلب مدّتدار خود را كه در ذمّه بدهكار دارد، به مبلغ كمترى به وجه نقد به بانك يا شخص ديگرى بفروشد و به جاى صاحب سفته، خريدار سفته طلبكار مىشود، ولى فروختن آن به طور نسيه و به مدّت، بنابر احتياط واجب جايز نيست، چون شامل فروش بدهى به بدهى مىباشد.
امّا نوع دوم كه سفته صورى مىباشيد جائز نيست صاحب سفته آن را به ديگرى بفروشد، چون در واقع طلبى در ذمّه امضاء كننده آن سفته ندارد، بلكه اين سفته به اين منظور صادر شده كه صاحب سفته و كسى كه به حواله كرد او مىباشد بتواند از آن استفاده كرده و با كم كردن مقدارى از مبلغ به ديگرى بفروشد، ولذا به اين نوع سفتهها، سفته صورى و مجاملهاى گفته مىشود و فروختن آن به بانك در واقع نوعى قرض كردن صاحب سفته از بانك، و حواله كردن بانك به عهده امضاء كننده آن است با اين كه در ذمّه او طلبى ندارد، بنابراين مبلغى كه بانك بابت مدّت آن سفته كم مىكند، ربا و حرام است.
ولى ممكن است براى نجات از گرفتارى ربا، فروش اين نوع سفته را به بانك به صورت يك معامله صحيح وشرعى در آورد، به اين صورت كه متعهّد سفته به
نام کتاب : BOK35182 نویسنده : 0 جلد : 1 صفحه : 270