«آيا مىتوان قدرى از راهى كه وسيع و فراخ است تصرف كرد در صورتى كه ضررى به اصل راه وارد نشود؟ حضرت فرمودند: خير.»[1]
به طور كلى تصرف شخصى در اموال عمومى جايز نيست، بيابانها، مراتع، كوهها، جنگلها، آب درياها، قبرستانها و هر نوع ملك يا مالى كه جنبه عمومى دارد، هر چند مِلك خاص كسى نباشد، نمىشود در آن تصرف مالكانه كرد وآن را خريد يا فروخت.
انتخاب كسب
مسلمان مجاز نيست هر كسبى را به عنوان منبع درآمد انتخاب كند؛ زيرا او به حلال و حرام معتقد است و مىداند كه بايد نماز بخواند، روزه بگيرد، حج برود، صدقه بدهد، كارهاى خير انجام دهد و شرط همه آنها، حلال بودن مال و روزى حلال خوردن است. غذاى حرام در نسل انسان اثر مىگذارد. در حديث آمده است:
«كَسْبُ الْحَرَامِ يَبِينُ فِي الذُّرِّيَّةِ؛[2]
درآمد حرام در ذريه و نسل آينده آدمى اثر بد مىگذارد.»
اگر امروز، بسيارى از فرزندان دچار مشكل تربيتى مىباشند، نتيجهى برخى كسبهاى حرام هستند. اگر فرزندان مشكل نماز وسوء رفتار دارند، عوامل گوناگونى مىتواند داشته باشد كه يكى از عوامل اصلى آن، غذاهاى حرام يا مشكوك و شبههناك است. آنچه بر مسلمانان واجب است وثواب نُه دهم عبادت را دارد، كسب روزى حلال است نه حرام؛ از اين رو اسلام بعضى از كسبها را به عنوان كسبهاى حرام و درآمدهاى نادرست شمرده كه مسلمانان نبايد به دنبال آنگونه درآمدها بروند. براى اينكه عموم مردم ازآنها آگاهى داشته باشند در اينجا به برخى از كسبهاى حرام به صورت فشرده اشاره مىكنيم:
1 - خريد و فروش چيزهايى كه عين نجس است؛ مانند مدفوع انسان، خوك، شراب، سگ، خون؛ البته در مورد خون، سگ و بعضى موارد ديگر، استثناهايى وجود