رمضان است و در ايام ديگر اگر بخواهد روزه بگيرد قهراً از روى علاقه و رغبت است كه روزه مىگيرد ولى نماز را چون در هر بيست و چهار ساعت چند بار بايد به جاى بياورد وحشت از اين بابت دارد كه مبادا خداى ناخواسته واجب خدا در اين بين ضايع شود و هدر برود.
ممكن هم است{a«يصومُ»a} به اعتبار ماه رمضان باشد يعنى همان روزه واجب. مؤمن حالتى دارد كه در ماه رمضان با يك علاقه خاصّى روزه مىگيرد و با استقبال خاصّى به سمت روزه مىرود و مراد از وحشت در نماز اين باشد كه مبادا اين نماز خداى ناخواسته نقصى داشته باشد و مورد قبول خداوند متعال قرار نگيرد. اين وحشت در نماز بيشتر از روزه است. حواس انسان در نماز پرت مىشود و هميشه فكرش به جاى ديگرى مىرود، آن وقت مؤمن با اين نماز بيشتر وحشت دارد كه خدايا اين نماز من پذيرفته مىشود يا نمىشود؟ ممكن است اين وحشت از اين جهت باشد. على كلّ حال، روزه گرفتن مؤمن با ميل و رغبت است و نماز هم كه مىخواند با وحشت است.
«وَ يُحْسِنُ فِي عَمَلِهِ كَأَنَّهُ نَاظِرٌ إِلَيْهِ» عملش را خيلى نيك و پاكيزه انجام مىدهد، چرا؟ به چه صورت؟ مىفرمايد: مثل كسى كه صاحب كار بالاى سرش ايستاده است كه وقتى صاحب كار را مىبيند بيشتر در كارش دقّت و مواظبت مىكند امّا وقتى صاحب كار نيست ممكن است اگر خداى ناخواسته ايمانش كامل نباشد و اهل مسامحه كارى باشد كار را خوب انجام ندهد. پيغمبر(ص) اينگونه تشبيه كردهاند كه مؤمن، معتقد به خدا است، عمل را به قدرى خوب انجام مىدهد مثل اينكه صاحب كار او را مىبيند، چه تشبيه زيبايى كرده اند.
{a«غَضَّ الطَّرْفِ»a} چشمش را هيچ وقت باز نمىكند. معنايش اين نيست كه چشمهايتان را ببنديد. مؤمنين چشمانشان را{a«غَضّ»a} مىكنند. {a«غض»a} به معناى فرو كشيدن است. در روايتى آمده است كه راه رفتن و ديدن را از گاو ياد بگيريد. لا اله
ـ