درس دهم:

زمامداران معاصر امام كاظم عليه السلام [1]

پيشواى هفتم شيعيان در دوران امامت 35 ساله خود با چهارتن از مقتدرترين و جبارترين خلفاى بنى عباس معاصر بود؛ منصور (ده سال)، مهدى (يازده سال)، هادى (يك سال) و هارون (سيزده سال).

در درس پيش به اجمال، شرايط سياسى- اجتماعى حاكم بر جامعه اسلامى در دوران امامت ضمن موسى بن جعفر عليه السلام و خطمشى كلى خلفاى اين دوره را ترسيم كرديم.

اينك ضمن چند درس به شناسايى زامداران معاصر آن حضرت و تشريح سياستها و خطمشيهاى تفصيلى كه يكى از آنان در حدّ لازم مى‌پردازيم.

منصور

ابوجعفر، منصور دوانيقى نخستين خليفه عباسى معاصر امام كاظم عليه السلام بود.

ما به لحاظ آنكه ده سال از زمامدارى وى در دوران امامت امام صادق عليه السلام بوده، در بخش تاريخ زندگانى آن گرامى به ابعادى از زندگى فكرى و سياسى وى اشاره كرديم. اينك ابعاد و مواردى ديگر كه مربوط به موضوع بحث ماست.

ويژگيهاى فردى و اخلاقى‌

منصور، كه نسبتش با چهار واسطه به عباس، عموى پيامبر صلى الله عليه و آله مى‌رسد، فردى آزمند، بخيل، خونريز، بى‌رحم بى‌عاطفه بود.

مسعودى در وصف آزمندى و حرص وى به ثروت اندوزى مى‌نويسد:

«اموالى را كه منصور برجاى گذاشت هيچيك ا زخلفاى پيش و پس از وى بر جاى نگذاشتند كه رقم آن بالغ بر نهصد و شصت ميليون مى‌شد» [1]

[1] - التنبيه و الاشراف، ص 296