ابوعبداللّه محمّد بن ابى شجاع رزمنده دلير بطائحى، در امر وزارت جانشين وى گرديد.

او با اينكه مردى شجاع و دلير بود امّا در كاردانى به پايه افضل نمى‌رسيد، زيرا در اثر بى تدبيرى او مصر، شهر صور را از دست داد، شرح ماجرا اين است كه چون مأمون ابوعبداللّه به منصب وزارت رسيد و مستبدّانه بر مصر فرمانروايى كرد، تصميم گرفت نفوذ طغتكين را از صور بر چيده و فرمانروايى مسعود را بر صور كه از جانب طغتكين بدو سپرده شده بود براندازد. او در آغاز سال 516 هجرى ناوگان مصر را «پراز تكاوران دريايى و گروهى از ارتشيان» [1] و مقدار زيادى غلّه و آذوقه كه به پانزده هزار اردب [2] تخمين زده مى‌شد، روانه بندر صور كرد. هنگامى كه ناوگان به صور رسيد، سيف الدّوله مسعود، حاكم آن شهر، به استقبال فرمانده ناوگان بيرون رفت، فرمانده از مسعود خواست كه به كشتى او وارد شود، مسعود نيز درخواست او را پذيرفت، به مجرّد اينكه مسعود وارد كشتى فرمانده ناوگان شد، وى دستور به دستگيرى مسعود داد و بى درنگ به نيروى خود امر كرد كه در شهر پياده شده و كنترل آن را به دست گيرند، سپس ناوگانِ حامل مسعود، فرمانرواى اين شهر، بندر صور را به قصد مصر ترك گفت، وقتى به قاهره رسيد، از وى تجليل فراوان به عمل آمد و در عمارتى وارد شد و آنچه راكه نياز داشت دراختيار او قرار گرفت [3] و پس از آن به دمشق باز گردانده شد. [4]

ابن قلانسى اين حركت را ازناحيه مسؤولان مصرى اين گونه توجيه مى‌كند كه مردم صور در اثر انجام كارهاى مخالف با مردم و زيان رساندن به آنها كه ازمسعود سرزده بود، چندين بار ازاو نزد آمر باحكام اللّه خليفه فاطمى و وزيرش افضل شكوه بردند، سپس ابن قلانسى بر كنارى مسعود از فرمانروايى صور را چنين تحليل مى‌كند:

«سرانجام بيرون رفتن مسعود ازصور و بى كفايتى او، بيرون رفتن آن شهر (صور) از دست او و قرار گرفتن در دست فرنگيان وزير تسلّط آنان درآمدن بود.» [5]

وقتى صليبى‌ها متوجّه شدند كه در صور كودتا صورت گرفته است به طمع افتادند

[1] - ابن قلانسى، ص 207.

[2] - واحد پيمانه‌اى است كه هر يك ازآن معادل 27 كيلو است، (مترجم).

[3] - ابن قلانسى، ص 207 و اتعاظ الحنفاء، ص 126 ب.

[4] - ابن اثير، ج 8، ص 315.

[5] - ابن قلانسى، ص 207 و ابن اثير، ج 8، ص 315.