هجرى شرف المعانى پسر افضل، موفّق شد شهر «رمله» را باز گرداند. [1] پس از آن افضل در آغاز دوران آمر باحكام اللّه، اهتمام دولت را از پرداختن به مسائل دفاع از سواحل شام منصرف نمود، صليبى‌ها شهرها را يكى پس از ديگرى از آنها مى‌گرفتند، در سال 494 هجرى، شهر حيفا، ارسوف و قيساريه و در سال 495 هجرى، انطر طوس، سقوط كرد و در سال 497 هجرى، صليبيان با به محاصره در آوردن شهر عكا، با بيش از نود فروند شناور از راه دريا، و با لشكرى انبوه از طريق زمين و خشكى بر آن شهر تسلّط يافتند و در سال 502 هجرى بر طرابلس و جبله چيره شدند و در سال بعد، شهر بيروت، جبل و با نياس و در سال 504 هجرى شهر صيدا سقوط كرد.

امّا عسقلان، همچنان با صليبى‌ها مبارزه مى‌كرد تا اينكه آنجا هم به نوبه خود در سال 548 هجرى در پى محاصره بسيار سخت صليبى‌ها، از زمين و دريا كه هفت ماه بطول انجاميد، سقوط كرد.

2- تلاش ناوگان فاطمى، براى نجات مرزهاى شام‌

(از حملات صليبى)

الف- حمله‌ناوگان مصرى [2] به يافا در سال 497 ه

با اينكه سواحل شام از ربع آخر قرن پنجم هجرى از تسلّط فاطميان خارج شد و دولتهاى كوچكى در دمشق، طرابلس، صور و صيدا اعلان استقلال كردند، امّا افضل شاهنشاه، هنگامى كه فرمانروايان اين شهرها در اثر محاصره زمينى- دريايى صليبيان از

[8] - ابن قلانسى، ص 140.

[1] - ابن اثير، ج 8، ص 218.

[2] - همه مورّخان معتقدند كه ناوگان فاطميان در مصر، به نام ناوگان مصر خوانده مى‌شد به دليل اينكه فاطمى‌ها در مصر مى‌زيستند و مركز و مقرّ حاكميّت آنها، مصر بود و زندگى آنان با زندگى مصريان آميخته بود (به ابن قلانسى، و ابوشامه، و ابن اثير و مقريزى مراجعه كنيد) به همين دليل برخى از مورخان مانند مقريزى و ابو شامه، بر جانشينان فاطميان، نام خلفاى مصرى را اطلاق كرده‌اند و حكومت آنان را حكومت مصرى‌ها و يا دولت مصر خوانده‌اند (به ابوشامه، كتاب الروضتين، ص 561-566 و مختار عيادى، فى التاريخ العبّاسى و الفاطمى، ص 260 مراجعه شود).