مقدّمه

براِی شناخت و تحلِیل پدِیده‌هاِی سِیاسِی، آشناِیِی با احزاب و تشکِیلات سِیاسِی، از اهمِیّت وِیژه‌اِی برخوردار است. بعلاوه، اِین آشناِیِی تا حدّ زِیادِی مانع از کجروِیهاِی سِیاسِی شده و به اعضاِی نِیروهاِی مسلّح کمک مِی‌کند تا در دام احزاب نِیفتند.

اِین سلسله درسها به ارزِیابِی مهمترِین احزاب و تشکِیلات سِیاسِی سدة اخِیر اِیران که در صحنه سِیاسِی کشور فعّال بوده‌اند، مِی‌پردازد. براِی اِین کار، ابتدا مبانِی احزاب و زمِینه‌هاِی فکرِی و اجتماعِی پِیداِیش آنها بررسِی مِی‌شود. سپس به بررسِی جناحهاِی سِیاسِی در نهضت مشروطه به عنوان سرسلسله پِیداِیش احزاب در اِیران پرداخته، نقش آنها در تارِیخ اِیران، به‌طور کلِی تبِیِین خواهد شد. در درسهاِی بعدِی به مطالعة احزاب کمونِیست، ملِی گرا، تجزِیه‌طلب، التقاطِی، انحرافِی و اسلامِی خواهِیم پرداخت و سرانجام طِی دو درس آخر به بررسِی دو نکته خواهِیم پرداخت: نخست شِیوة برخورد انقلاب اسلامِی با احزاب، دوم علل موفقِیّت احزاب در اِیران که در واقع اِین دو نتِیجة مباحث را تشکِیل مِی‌دهند. مناسب است در مورد منابع مورد استفاده توضِیح داده شود که استفاده از اِین منابع، هرگز به معناِی صحت مطالب و مندرجات آنها نِیست؛ بلکه لزوم ارائه اسناد و مدارک در مباحث تارِیخِی و سِیاسِی، ما را به استفاده از آنها وا داشته است. از اِین رو، منابع مورد استفاده در پاورقِیها، فقط نقش مؤِیّد در حدّ همان مطالب مورد استفاده را دارند.

معاونت تدوِین متون آموزشِی

مرکز تحقِیقات اسلامِی