در اوايل اشغال ايران، كشورهاى انگلستان و شوروى با ايران، اتّحاد سه جانبه‌اى را امضا كردند.

آنها در مقابل كمك ايران و استفاده از راههاى ارتباطى آن، متعهد شدند كه استقلال و تماميت ارضى ايران را به رسميت شناخته و شش ماه پس از پايان جنگ از خاك ايران خارج شوند. پس از آن ايران به آلمان اعلام جنگ داده، به متّفقين پيوست.

در سال 1322 ه. ش، پس از حمله ژاپن به آمريكا و پيوستن آمريكا به متّفقين، سران سه كشور انگلستان، شوروى و آمريكا، كنفرانس سه جانبه‌اى براى هماهنگى عمليات جنگى خود عليه متّحدين و بويژه آلمان در تهران تشكيل دادند كه اين مسأله باعث گشودن جبهه ديگرى در اروپا عليه آلمان و تسريع در روند شكست آن كشور و متّحدانش شد.

آمريكا كه پس از پيوستن به متّفقين از انزواى طولانى خود بيرون آمده بود به علت موقعيت استراتژيكى ايران و نقش آينده اين كشور در منطقه، بطور گسترده وارد عرصه سياست ايران شد. در اين زمان سه كشور متّفق درخواست امتياز نفت ايران را داشتند كه با تصويب مجلس شوراى ملّى ايران، مذاكره درباره واگذارى امتياز جديد ممنوع شد.

پس از پايان جنگ، دولت ايران بر اساس پيمان اتّحاد سه جانبه خواستار خروج نيروهاى آمريكا، شوروى و انگليس شد. دو كشور آمريكا و انگليس نيروهاى خود را از ايران خارج كردند. امّا دولت شوروى نه تنها نيروهايش را از ايران خارج نكرد، بلكه با اشاره آن كشور، دولتهاى خودمختار و كمونيست در آذربايجان و كردستان تشكيل شد و بحران تخليه ايران پيش آمد كه با شكايت ايران به سازمان نوبنياد ملل متّحد و با اولتيماتوم آمريكا و امضاى قرارداد دوجانبه با ايران، سرانجام نيروهاى آن كشور ايران را ترك كردند و استقلال و تماميت ارضى ايران حفظ شد.