درس دهم: استبداد رضا خان و سياست ضد دينى او

بعضى از مقاطع تاريخى كشور ما از حسّاسيّت و پيچيدگى خاصّى برخوردار است بدين جهت لازم است در مطالعه و پژوهش اين مقاطع تأمّل بيشترى نمود. از جمله اين مقاطع، مى‌توان به دوران سلطنت رضا خان اشاره كرد. البته در اين زمينه نظرات گوناگونى وجود دارد. به همين جهت انتخاب و ارائه نظريّه صحيح و مطابق با واقع، كارى دشوار است كه تنها با تحقيق بيشتر مى‌توان به آن رسيد.

موضوع اين درس از دو قسمت جداگانه تشكيل شده است. قسمت نخست بررسى وضعيت استبداد در اين دوران است. استبداد اعمال شده در اين دوران هر چند در جزئيات نسبت به دوران قبل تفاوتهاى فاحشى دارد ولى در كليتش با دوره‌هاى قبلى مشترك است.

در قسمت دوم به اسلام‌زدايى رضا خان پرداخته مى‌شود. رضا خان پس از رسيدن به قدرت به منظور دستيابى به اهداف سياسى خود همواره تظاهر به اسلام‌خواهى و همسويى با علما و روحانيون مى‌كرد ولى پس از تثبيت قدرت خود، برخلاف سياست شاهان پيشين مبارزه جدّى و علنى را عليه روحانيون آغاز كرد. در اين درس در حد توان گنجايش به توضيح و تجزيه و تحليل اين دو موضوع مى‌پردازيم.

استبداد رضا خان‌

با توجّه به تقسيم‌بندى ذيل، ماهيت و ويژگيهاى دوران رضا خان توضيح داده مى‌شود.

الف- بازگشت به قدرت مطلقه‌

هدف انقلاب مشروطه ايران و رجال صدر مشروطيت كه قانون اساسى و متمّم آن را