خلاصه‌

پايه اوليّه تشكيلات «فدائيان اسلام» زمانى بنا نهاده شد كه نوّاب صفوى به قصد هدايت يا ترور كسروى از نجف اشرف به ايران آمد. وى پس از ديدار با دوستان قديمى و مدرسه‌اى خود اقدام به تأسيس اين گروه با انگيزه كاملًا اسلامى كرد.

اوّلين اقدام سازمان يافته مسلّحانه توسط اين گروه ترور كسروى بود. اين نويسنده در كتابهاى خود اهانتهاى فراوانى به مقدّسات مسلمانان كرده بود. اين اقدام پس از اخذ مجوّز شرعى از علما صورت مى‌گرفت.

فدائيان اسلام به عنوان طرفداران ملّى‌شدن صنعت نفت اقدامات مؤثّرى را در اين راستا انجام دادند كه بعضى از آنها عبارتند از: ترور هژير، ترور رزم‌آرا و مخالفت با نخست‌وزيرى علاء. فدائيان اسلام همواره از دكتر مصدّق خواستار اجراى احكام اسلامى در زمان صدارت ايشان بودند؛ ولى هيچ‌گاه انتظارات آنها توسّط مصدّق برآورده نشد. همين امر باعث اختلاف بين آنها شد. در همين زمان عدّه‌اى از اعضاى فدائيان اسلام از جمله نوّاب صفوى دستگير و زندانى شدند. نوّاب صفوى علّت دستگيرى فدائيان را حاصل توافق دكتر مصدّق و شاه مى‌دانست.

بعد از كودتاى 28 مرداد در پى ترور ناموفّق حسين علاء نخست‌وزير وقت، نوّاب و يارانش دستگير و پس از مدّت اندكى تعدادى از آنها از جمله نوّاب صفوى را به شهادت مى‌رسانند.