خلاصه‌

براى آغاز هر حركتى نياز به جرقّه‌هاى متناسب با آن است. آغاز مرحله جديد انقلاب اسلامى ايران كه با حركتهاى عظيم مردمى عجين بود، با دو واقعه همراه شد. اولين واقعه مربوط به مرگ ناگهانى و مشكوك فرزند حضرت امام خمينى (ره) بود كه با برگزارى مجالس ترحيم موجبات گسترش آگاهيهاى مردمى فراهم شد. دومين حادثه، مقاله توهين آميز روزنامه اطلاعات در هفده دى ماه 1356 ه. ش. بود. اهانتهاى وقيحانه مندرج در روزنامه اطلاعات موجب خشم مردم بويژه علما و روحانيون در شهر مذهبى قم شد. پس از اين واقعه، طىّ دو روز مردم و روحانيون به صورت آرام به خانه مراجع و مدرسين حوزه علميه قم مى‌رفتند تا به سخنان آنها در جهت محكوميت ناشرين اين مقاله گوش فرا دهند. رژيم كه تاب تحمل چنين حركاتى را نداشت، در عصر روز دوّم قيام مردم را به خاك و خون كشيد.

در چهلم شهداى قم به دعوت علما و مراجع، مجالس ترحيم در شهرهاى گوناگون برگزار شد؛ رژيم در يك اقدام سبعانه ضمن ممانعت از عزادارى مردم تبريز، قيام آنها را به شدت سركوب كرد.

برگزارى چهلم شهداى تبريز در شهرهاى ديگر باعث گسترش بيش از پيش دامنه مبارزات شد.

اين بار نيز رژيم عدّه زيادى از مردم شهرهاى جهرم، اهواز، يزد و .. را به خاك و خون كشيد. نقش علماى شهرها در رهبرى مردم عليه رژيم امرى انكار ناپذير بود. از جمله آنها مى‌توان به نقش شهيد آيت اللَّه قاضى طباطبايى در تبريز و شهيد آيت اللَّه صدوقى در يزد اشاره كرد.