جزيره اندلس پيوسته با وفاق و همدلى، فرمانبردار حاكمان خويش بود، تا آنكه عياشان آنجا غرق در دشمنى و نفاق گشتند. هر رئيس ناحيه زادبوم خويش را به خود اختصاص داد و آن را به صورت پناهگاهى درآورد و در هنگام بيم و خطر با اسبان خويش به آنجا پناه مى‌برد.

همسايگان، يكديگر را مورد حمله قرار مى‌دادند و درون خانه‌هاشان با آنان مى‌جنگيدند. كار به جايى كشيد كه اينان در مقابل دشمنى كه صبح و شب پناهگاهايشان را تباه مى‌كرد و مى‌رفت ناتوان گشتند. تا آنكه همه سرزمين را از دست دادند و آنچه هم باقى ماند در انتظار پايان مدت صلح بود؛ و كوچك و بزرگشان بايد همه ساله ماليات مى‌پرداختند؛ و اين پيش از تصرف كل آن سرزمين به وسيله دشمن بود. بدبختى به اندلس راه گشود و جاى جاى آن را دربر گرفت، در حالى كه اندلس سرزمينى است كه در زيبايى مانند ندارد. اينها همه نتيجه اختلاف سران، بزرگان، پيشگامان، قاضيان و اميران و وزيران آنجا بود. هر كسى رياست را براى خودش مى‌خواست و مسيحيان ميان آنها با فريب و مكر و نيرنگ نقشه مى‌كشيدند تا آنكه سرانجام سرزمين اندلس را از چنگشان بيرون آوردند.

بررسى تاريخ نشان مى‌دهد كه مسيحيان از مسلمانان انتقام نگرفتند، ننگ را از دامان خود پاك نكردند، در جزيره اندلس خانه و سرزمينى را ويران نكردند و بر سرزمينها و شهرهاى آن چيره نشدند، مگر پس از آنكه به كارهاى اختلاف‌انگيز دست زدند و ميان مسلمانان تفرقه افكندند و با فريب و نيرنگ ميان پادشاهان جزيره سرگرم كشيدن نقشه شدند و مدافعانش را با نيرنگ و دلربايى در اختلافاتى هلاك‌كننده به جان هم انداختند. روزگار درازى به قهر و آشتى،