زور و زر به دست آمده، به خود نسبت مى‌دهد يا حتى برخى از كارهاى پيامبر را نيز كار خويش مى‌داند و مى‌فرمايد: 1

(وَ ما رَمَيْتَ اذْ رَمَيْتَ وَ لكِنَّ اللَّهُ رَمى) [1]

و اين تو نبودى (اى پيامبر كه خاك و سنگ به صورت آنها) انداختى بلكه خدا انداخت.

ويژگيهاى سنتها

پيش از بيان برخى از نمونه‌ها و انواع سنتهاى اجتماعى، به ويژگيهاى سنن الهى مى‌پردازيم:

1- فراگيرى‌

سنتهاى جارى در جامعه و تاريخ، عموميت دارد. محدود به زمان، مكان و فرد نيست و تمام افراد بشر را در بر مى‌گيرد، چه مؤمن، چه كافر، چه امم گذشته و چه ملتهاى حال و آينده. در هيچ شرايط زمانى و مكانى تغيير نمى‌پذيرد و درباره هيچ فرد و جامعه‌اى نقض نمى‌گردد و در هيچ حال استثنا نمى‌پذيرد و نسبت به همه جوامع جريان دارد:

( سُنَّةَ اللَّهِ فِى الَّذينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ وَ كانَ امْرُ اللَّهِ قَدَراً مَّقْدوُراً) [2]

اين سنت الهى در مورد كسانى كه پيش از اين بوده‌اند جارى بوده و فرمان خدا روى حساب و برنامه دقيقى است.

از آنجا كه جريان و حاكميت سنتها مبتنى بر تقدير، حكمت و قدرت نامحدود الهى است زيركى، اقتدارمالى، زيادى جمعيت و هيچ عامل ديگرى مانع از استمرار آنها نمى‌گردد. همه تدبيرها، روشها و چاره‌جوييها مقهور اراده خداوند است:

(وَ كَمْ اهْلَكْنا قَبْلَهُمْ مِنْ قَرْنٍ هُمْ احْسَنُ اثاثاً وَ رِأْياً) [3]

[1] - انفال (8)، آيۀ 17.

[2] - احزاب (33)، آيۀ 38.

[3] - مريم (19)، آيۀ 74.