درس شانزدهم

پيشگويى‌هاى تاريخى در قرآن و نهج‌البلاغه (1)

آموزشها، طرحها، پندها، خبرها، قصّه‌ها و حكمتهاى قرآن و نهج‌البلاغه، به زمان نزول، عصر جاهلى و يا به تاريخ گذشته اختصاص ندارد بلكه هر يك از آنها، در مواردى سخن از آينده نيز به ميان آورده و حقايقى را پيشگويى نموده است كه آنها را در مجموع به دو قسمت عمده مى‌توان تقسيم كرد:

1- پيشگوييهايى كه تاكنون يا محقّق نشده يا بتدريج در حال تحقّق است.

2- پيشگوييهايى كه بخش عظيمى از آنها در حوزه قرآن كريم، در زمان خود پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله يا اندكى پس از وى به كرسى حقيقت نشسته است و تنها در زمان نزول قرآن، يا مدّتى پس از آن پيشگويى محسوب مى‌شده و بعدها در بستر تاريخ آرميده و از مسائل مهمّ تاريخى گشته است.

آينده‌نگرى نهج‌البلاغه نيز چنين است يعنى برخى از آنها چند سال پس از صدور آن و در زمان خود على ابن ابى طالب عليه السلام تحقق يافت. برخى بعد از دهها سال و برخى ديگر در طول چند قرن به‌وقوع پيوست.

آينده نگرى و پيش‌بينى‌هاى قرآن و نهج‌البلاغه، چه از نوع اول، چه از نوع دوم، اختصاص به بُعد خاصّى ندارد بلكه داراى ابعاد مختلف و آفاق گسترده است كه هر كدام بايد بطور مستقل مورد بحث و بررسى قرار گيرد؛ چرا كه برخى از آنها در بُعد نظامى و سياسى است (1)برخى مربوط به اوضاع پيروان آيين‌هاى يهود و مسيحيّت است (2)و برخى ديگر بُعد جامعه‌شناسى دارد و آينده را از نظر سياسى و اجتماعى و چگونگى‌

--------------------

(1) - ر. ك: روم (30)، آيات 1-6.

(2) - آل عمران (3)، آيات 12، 55 و 111.