تغيير قبله‌

پيامبر و مسلمانان در طول سيزده سال در مكّه و پس از هجرت به مدينه تا هفده ماه به سمت «بَيْتُ الْمَقْدِسْ» نماز مى‌گزاردند؛ ولى روز دوشنبه، نيمه رجب در مسجد «بَنى‌ سالم بن عَوْف» مأموريت يافت به جاى «بَيْت الْمَقْدِسْ» به «كعبه» توجّه نمايد. فرمان الهى وقتى آمد كه رسول خدا (ص) دو ركعت از نماز ظهر را به سوى «مسجد الأقصى» گزارده بود. دو ركعت باقى مانده را به سوى «كعبه» خواند؛ از اين‌رو، آن مسجد «ذُو قِبْلَتَيْن» نام گرفت. [1]

اين تغيير، روى جهاتى صورت گرفت كه بعضى از آنها هم در تاريخ و هم در قرآن ذكر شده است.

نخستين جهتى كه قرآن بداند اشاره دارد و به اشكالتراشيهاى يهود بر مى‌گردد. آنان اين مسأله را دليل بر حقّانيّت مذهب خود مى‌دانستند و به مسلمانان مى‌گفتند:

«اگر ما بر حق نبوديم شما بر قبله ما نماز نمى‌خوانديد. [2]»

و نيز در ميان مردم شايعه پراكنى مى‌كردند و مى‌گفتند:

«محمّد با ما مخالفت مى‌نمايد ولى از قبله ما پيروى مى‌كند.» [3]

از اين جهت، رسول خدا (ص) شبها از خانه بيرون مى‌آمد و به آسمان نگاه مى‌كرد تا دستورى در اين رابطه برسد. خداوند مى‌فرمايد:

(قَدْ نَرَى‌ تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّماءِ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا.) [4]

ما توجّه تو را به آسمان مى‌بينيم، پس (روى) تو را به سوى قبله‌اى كه رضايتت را جلب كند بر مى‌گردانيم.

علّت ديگر تغيير قبله اين بود كه روشن شود مسلمانان تا چه اندازه تسليم حكم الهى و فرمان پيامبر (ص) هستند. قرآن در اين مورد مى‌فرمايد:

[1] . ر. ك. السّيرة الحلبيّه، ج 2، ص 128-129

[2] . همان مدرك، ص 128

[3] . همان مدرك

[4] . بقره، آيه 144