عهده‌دار منصب امامت شد و مدّت امامتش حدود شش سال بود.

تصريحات امام هادى عليه السلام نسبت به امامت فرزندش در كتاب‌هاى تاريخ و حديث شيعه ذكر شده است، به‌عنوان نمونه على بن عمر نوفلى مى‌گويد: در محضر ابوالحسن عليه السلام بودم كه فرزندش محمّد [1] بر ما گذر كرد. عرض كردم: فدايت شوم! آيا اين پيشواى ما پس از شما است؟ فرمود: نه، پيشواى شما پس از من فرزندم حسن است. [2]

وصيت و تنصيص امام هادى عليه السلام درباره امام عسكرى عليه السلام و شايستگى‌هاى فردى آن گرامى- كه از نظر شيعيان نشانه صحّت امامت امام بعدى است- موجب شد همه شيعيان- جز شمارى اندك- امامت آن حضرت را بپذيرند. بنابر نقل سعد بن عبداللّه، جز عده‌اى كه به امامت محمد بن على گرويدند و شمار اندكى كه جعفر بن على را امام خود دانستند، ياران امام هادى عليه السلام به امامت حضرت عسكرى گردن نهادند.

شرايط سياسى‌

پيشواى يازدهم در مدت امامت خود با سه نفر از خلفاى عباسى معاصر بود: معتز، مهتدى (هر كدام حدود يك سال) و معتمد (چهار سال و اندى). دوران زمامدارى سه خليفه ياد شده دوران اوج سلطه تركان بود. خلفا در اين دوره نه تنها ميدان‌دار نبودند، بلكه اسير و بازيچه دست تركان بودند. كشته شدن دو تن از سران ترك به دستور معتز، خشم تركان را عليه دستگاه خلافت برانگيخت و آنان را مصمم به قتل خليفه كرد.

سرانجام در سال 255 بر او شوريده و به قتلش رساندند. [3]

مهتدى، پسر واثق كه بازيچه دست موسى بن بغا بود و در مقابل كارهاى او جز دست برداشتن به دعا و اعلام بيزارى چاره‌اى نداشت، [4] براى جلب افكار عمومى، روشى‌

[1] محمد فرزند بزرگ امام بود که مقامِی والا، اخلاقِی وارسته و دانشِی گسترده داشت چندان که بعضِی از شِیعِیان او در مقام جانشِینِی پدر مِی‌دِیدند؛ ولِی او در زمان حِیات امام هادِی علِیه السلام درگذشت و هم‌اکنون مزارش در عراق مورد توجه علاقمندان است.

[2] اعلام الورِی، ص 350؛ کافِی، ج 1، ص 325.

[3] ر.ک. کامل، ابن اثِیر، ج 7، ص 195.

[4] ر.ک. تارِیخ الاسلام، ج 3، ص 11.