السلام قرار مى‌گرفت. در تاريخ زندگانى امام محمد تقى عليه السلام نمونه‌هاى زيادى در اين باره وجود دارد كه به ذكر يك نمونه مى‌پردازيم.

«عبدالعزيز بن مهتدى قمى» مبلغى پول كه از شيعيان به او رسيده بود براى امام جوادعليه السلام ارسال كرد. آن حضرت در پاسخ نوشت:

آنچه فرستاده بودى دريافت كردم و خدا را سپاسگزارم. نسبت به پولهايى كه به تو داده بودند آگاه شدم خداوند از گناهان تو و آنان درگذرد و ما و شما را مورد رحمت خود قرار دهد. [1]

در مواردى امام جواد عليه السلام شيعيان را توصيه به پرداخت خمس مى‌كرد تا تشكيلات دچار مشكل مالى نگردد. «محمد بن فرج» مى‌گويد: امام جواد عليه السلام به من نوشت:

خمس را براى من بفرستيد؛ زيرا من جز امسال از شما خمس نمى‌گيرم. آن حضرت در همان سال وفات يافت. [2]

2- موقوفات:

يكى ديگر از منابع مالى امام جواد عليه السلام موقوفاتى بود كه پيامبر (ص)، على (ع) و امامان بعد براى استفاده آنان وقف كرده بودند و ديگران حق تصرف در آن را نداشتند. بيشتر آن موقوفات را باغها و مزارعى تشكيل مى‌داد كه امامان عليهم السلام گاه شخصاً روى آن كار مى‌كردند و برخى موقوفاتى بود كه از طرف ديگران وقف شده بود و سرپرستى آن را امام (ع) داشت و از بيت المال به حساب مى‌آمد. آن حضرت بر اين موقوفات متوليانى را مى‌گمارد و آنان درآمد حاصله را براى امام (ع) ارسال مى‌كردند و آن حضرت براى رفع نيازهاى شيعيان و اهداف عاليه خود به مصرف مى‌رساند.

«على بن ابراهيم» از قول پدرش مى‌گويد: خدمت ابوجعفر امام جواد عليه السلام بودم در آن هنگام «صالح بن محمد بن سهل» كه از طرف امام (ع) توليت اوقاف قم را برعهده داشت، آمد و عرض كرد: مولاى من، مرا نسبت به ده هزار كه خرج كرده‌ام حلال كن، حضرت فرمود: تو را حلال كردم.

پس از آن كه او رفت فرمود: بر اموالى كه حق آلِ محمد، ايتام، مساكين، فقرا و در راه‌

[1] - بحارالانوار، ج 50، ص 104

[2] - الامام الجواد، قزوينى، ص 332