خلاصه‌

دفاع از مرزهاى عقيدتى، تبيين اسلام ناب و مبارزه علمى با گروههاى منحرف فكرى از فعاليتهاى عمده امامان عليهم السلام بود. امام جواد عليه السلام نيز در راستاى انجام اين مهم فعاليت زيادى كرد. بيانات بسيارى كه از ايشان در زمينه‌هاى فقهى، كلامى و تفسيرى نقل شده و شاگردانى كه تربيت كرد بيانگر گوشه‌اى از فعاليت ايشان در اين زمينه است. مباحث اعتقادى و كلامى در زمان امام جواد عليه السلام هم رواج داشت و بسيارى در گردابهاى تجسيم، تعطيل و تشبيه گرفتار بودند و امام عليه السلام با تفسير صحيح آيات توحيد و بيان معناى درست صفات قدير، سميع، بصير، قوى و ... شيعيان را در افتادن به دام انحراف عقيدتى مصون مى‌داشت.

عبدالعظيم حسنى معناى امّى بودن پيامبر را پرسيد و حضرت با استناد به آيات قرآن معناى امّى بودن را بيان كرد و توهمات منحرفان در اين مورد را باطل شمرد.

هجوم فرهنگى علماى مسيحى و يهودى از يك طرف و سياست فرقه‌سازى حكومت براى مشغول ساختن اذهان از طرف ديگر زمينه مناسبى براى رشد مسلكها و مذهبهاى انحرافى ايجاد كرده بود و طرفداران هر مسلك سعى و كوشش در ترويج آن داشتند و دفاع از اسلام ناب و مبارزه با انحرافات بر عهده امام بود و امام علاوه بر تبيين انحرافات به مبارزه عملى با آنان هم دست زد و با نهى از خواندن نماز پُشت سر آنان و پرداخت زكات به آنان شيعيان را از آنان برحذر داشت.

واقفيه، غلات و زيديه نيز از گروههاى منحرفى بودند كه در جبهه تشيّع شكل گرفته بودند و امام با آنان نيز به طور علنى مخالفت كرد و پرداخت زكات و اقتدا كردن در نماز به آنان را هم ممنوع كرد و حتى بعضى از شيعيان را مأمور ترور رهبران غلات منحرف نمود.

پرسش

1- تفسير امام جواد (ع) از آيه «لا تدركه الابصار» را بنويسيد.

2- معناى سميع و بصير بودن خداوند چيست؟

3- سخن امام جواد (ع) در بيان امّى بودن پيامبر را بنويسيد.

4- عواملى كه در پيدايش مسلكهاى انحرافى نقش عمده داشت، كدامند؟

5- مصداق آيه «وجوه يومئذ خاشعة ...» بنابر بيان امام جواد (ع) چه كسانى هستند.