مقدمه‌

بررسى و تحليل زندگى امامان معصوم عليهم‌السّلام، رسالتى است كه بى تفاوتى نسبت به آن، شايسته هيچ مسلمانى نيست. ضرورت اين امر، از آن رو است كه يكى از راههاى اطمينان‌بخش دين‌شناسى، شناختِ سيره و سخنان امامان عليهم‌السلام است.

زيرا آنان با الهام گرفتن از كلام وحى، معارفِ دينى را آن گونه كه هست براى مردم تبيين مى‌كنند. بنابراين، شناخت حقايق قرآن و تفسير واقعى آن، مبتنى بر شناخت امامان معصوم عليهم‌السّلام، خواهد بود. امامان عليهم‌السّلام به دليل عصمت و معرفت عميقشان، تجسم عينى مكتب بوده، احتمال هيچ نوع خطا و انحرافى در رفتار و گفتارشان داده نمى‌شود.

البته از نكات مهم در بررسى تاريخ زندگانى امامان معصوم عليهم‌السّلام، مواضع به ظاهر متفاوتى است كه از آنان سر زده، به گونه‌اى كه برخى از سطحى‌نگران، نظريه‌هاى ناصوابى درباره آنها ابراز كرده‌اند. اينان با تأثيرپذيرى از مبانى فكرى خاص و معيار قرار دادن آنها، به نقد مواضع امامان معصوم عليهم‌السّلام پرداخته‌اند؛ به همين جهت تحليل و بررسى تاريخ اسلام در عصر امامت امام حسن (ع) و امام حسين (ع) كه هر يك در عصر خويش موضعى به ظاهر متفاوت از يكديگر داشتند، از اهميت ويژه‌اى برخوردار است.

مطالعه عميق ابعاد گوناگون زندگانى اين دو شخصيت ممتاز جهان اسلام بخصوص دو