درس دوم: فضائل و مكارم اخلاقى‌

امامان عليهم السّلام، بندگان برگزيده خداوند هستند و اراده حق بر عصمت و طهارت آنان از هر گونه كژى و پليدى تعلق گرفته است؛ از اين رو، وجود مباركشان مظهر تمامى ارزشها و كمالات نفسانى و فضائل اخلاقى است. اگر قرآن، پيامبر گرامى اسلام را به داشتن «خلق عظيم» مى‌ستايد، بدون شك جانشينان آن حضرت نيز- به حكم عقل و نقل- از اين كوثر، سيراب گشته و بر قلّه «خلق عظيم» محمّدى (ص) ره يافته‌اند. آنان قبل از آنكه پيروان خود را به آراستگى بر خلق و خوى انسانى، و دورى از رذيلتهاى اخلاقى فرا بخوانند، خود در حدّ اعلا به اخلاق اسلامى آراسته بودند، و از آنچه مردم را از آن باز مى‌داشتند دورى مى‌گزيدند، و اين مطلب را بارها در سخنان خود گوشزد مى‌كردند. [1]

اگر امام صادق (ع) به پيروان خود توصيه مى‌كند:

«كوُنوُا دُعاةً لِلنَّاسِ بِغَيْرِ الْسِنَتِكُمْ لِيَرَوْا مِنْكُمُ الْوَرَعَ وَ الْاجْتِهادَ وَ الصَّلاةَ وَالْخَيْرَ؛ فَانَّ ذلِكَ داعِيَةٌ. » [2]

با غير زبانتان دعوت كننده مردم (به سوى حق) باشيد، تا آنان از شما ورع، كوشش،

[1] - به عنوان نمونه حضرت على (ع) در سخنى خطاب به مردم مى‌فرمايد: «اَيُّهَا النّاسُ‌! اِنّى وَاللّهِ ما اَحُنُّكُمْ عَلى طاعَةٍ اِلّا وَ اَسْبِقُكُمْ اِلَيْها وَ لا اَنْهيكُمْ عَنْ مَعْصِيَةٍ اِلّا وَ اَتَنهى قَبْلَكُمْ عَنْها (نهج البلاغه، فيض الاسلام، خ 174، ص 566) مردم! سوگند به خدا، شما را به طاعتى ترغيب نمى‌كنم، مگر آنكه خودم پيش از شما به آن مى‌پردازم؛ و شما را از معصيتى برحذر نمى‌دارم، مگر آنكه خود، زودتر از شما از آن دورى مى‌گزينم

[2] - كافى، ج 1، ص 78