دوران رنج و محنت‌

دوران كودكى و نوجوانى امام صادق (ع) را بايد دوران رنج و محنت آن حضرت ناميد. چرا كه در اين دوران، گرد و غبار حزن و اندوه ناشى از شهادت جانگداز حضرت ابا عبداللّه الحسين (ع) و ياران با وفايش و اسارت زنان و خاندان مطهّرش، هنوز از چهره جامعه شيعى، بويژه بيت امامت، زدوده نشده بود. او از نزديك شاهد گريه‌هاى پيوسته و ناله‌هاى جانسوز جدّ بزرگوارش امام سجاد (ع) در فراق و مظلوميّت سالار شهيدان، حسين بن على (ع) بود و نيز مى‌ديد كه آن بزرگوار در چه شرايط دشوار سياسى و فرهنگى زندگى مى‌كرد.

از يك سو، شاهد تحت نظر بودن جدّ بزرگوارش از سوى دستگاه خلافت بود؛ از سوى ديگر، مى‌ديد مردم بر اثر دسترسى نداشتن به امامشان در يك سردرگمى و نگرانى فكرى و سياسى عجيبى بسر مى‌برند و جوّ اختناق و فشار حكومت بر شيعيان و پيروان اهل بيت به حدّى است كه كسى جرأت ابراز عقيده ندارد.

حجّاج بن يوسف كه در اين دوران بر عراق مسلّط بود، بيشترين فشار را بر شيعيان وارد كرد و بسيارى از آنان را به شهادت رساند. چندانكه مورخان افرادى را كه به دستور وى به قتل رسيده‌اند بالغ بر 120 هزار نفر نوشته‌اند. [1] و اينها همه رنجهاى ديگرى بود كه خاطر مبارك پيشواى ششم شيعيان را در اين دوران مى‌آزرد.

همراه پدر

با رحلت پيشواى چهارم و انتقال امامت به امام باقر (ع)، حضرت صادق (ع) وارد عنفوان جوانى شد، و حدود نوزده سال از حيات خود را در كنار پدر ارجمندش كه عهده‌دار منصب امامت بود، سپرى كرد.

امام صادق (ع) به عنوان بزرگترين و بزرگوارترين فرزند امام باقر (ع) در تمامى ميدانهاى مبارزه فرهنگى و سياسى در كنار پدر بزرگوارش و همراه آن حضرت بود، و از

[1] - ر. ك: كامل ابن اثير، ج 4، ص 587