اعتماد خود را بر امام بگمارد و آنان شبانه روز در منزل حضرت باشند. [1]

دستگاه خلافت از اين اقدامات، دو هدف مهمّ داشت: نخست تحت نظر داشتن اوضاع داخلى منزل امام و كسب اطلاع از جانشين آن حضرت و دستگيرى وى. و ديگر، سرپوش گذاشتن روى جنايتى كه نسبت به آن گرامى مرتكب شده و او را مسموم كرده بود.

محدثان و مورخان بزرگ شيعه مثل شيخ صدوق [2] و كفعمى [3] بر مسموميّت پيشواى يازدهم توسط معتمد تصريح كرده‌اند. علامه طبرسى مى‌نويسد: بيشتر اصحاب ما بر اين عقيده‌اند كه امام عسكرى عليه السلام مسموم شده است. [4]

با پخش خبر رحلت امام عسكرى عليه السلام در سامرّا، اين شهر يكپارچه غرق در ماتم شد. مردم، بازار و مغازه‌ها را تعطيل كردند و در حالى كه بر سر و سينه مى‌زدند براى شركت در مراسم تشييع جنازه امام، راهى منزل آن حضرت شدند. [5] پس از آن كه پيكر مطهر امام غسل داده شد، فرزندش حضرت مهدى (عج) بر آن حضرت نماز گزارد. [6] نماز ديگرى نيز با حضور جمعيّت، توسط ابو عيسى بن متوكل، برادر خليفه بر جنازه امام خوانده و در كنار پدر بزرگوارش به خاك سپرده شد. [7]

[1] - كمال‌الدين و تمام النعمة، ج 1، ص 42؛ بحارالانوار، ج 50، ص 327

[2]- اعتقادات صدوق، ص 122

[3] - المصباح، ص 523 در ضمن جدول

[4] - اعلام الورى، ص 367

[5]- الفصول المهمّة، ص 289

[6]- ر. ك. كمال‌الدين و تمام النعمة، ج 2، ص 475؛ بحارالانوار، ج 50، ص 332

[7] - بحارالانوار، ج 50، ص 328