و منتشر شده است، [1] ولى قرآن كريم تاكنون تنها به 82 زبان ترجمه شده و در كشورهاى اسلامى، مؤسّسه ويژه‌اى براى ترجمه قرآن به زبان‌هاى خارجى تشكيل نشده است. [2]

بر دولت‌هاى اسلامى لازم است‌كه پايگاه بزرگ تبليغى تشكيل دهند و مبلّغان آزموده را به كشورهاى اسلامى اعزام كنند و نسبت به دعوت بيگانگان و مسلمانان به آيين اسلام اقدام نمايند و از كُرسى‌هاى گوناگون تبليغاتى و ايستگاه‌هاى صوتى و تصويرى سود جويند.

نهضت علمى‌

از جمله راه‌هايى كه براى كسب عزّت مجدّد اسلام و مسلمانان بايد پيمود، خروج از انزواى علمى است. بايد اذعان كرد كه مسلمانان از نظر علمى، در انزوا هستند. امروزه جامعه دانشمندان كشورهاى اسلامى جامعه بسيار كوچكى است كه تعداد اعضا، منابع و خلاقيّت آن از يك پنجم آنچه بر حسب معيارهاى بين‌المللى بايد باشد، تجاوز نمى‌كند.

واقعاً جاى تعجّب است كه هيچ كشور عربى- اسلامى به استثناى مصر- كه در شانزده اتحاديه بين‌المللى عضويت دارد- در بيش از پنج اتحاديه علمى بين‌المللى عضو نيست.

هيچ مركز بين‌المللى در كشورهاى ما به وجود نيامده و يا در كشورهاى ما قرار ندارد. كم هستند مسلمانانى كه در كشورهاى خود زندگى و كار كنند و از اين امتياز برخوردار باشند كه به مؤسّسات يا كنگره‌هاى علمى خارج رفت و آمد كنند. اين انزوا فقط فيزيكى و شخصى نيست؛ از هنجارهاى علم بين‌المللى هم جدا افتاده‌ايم. بين شيوه اداره مؤسسات علمى ما و استقلالى كه اين مؤسسات در غرب يا اتحاد شوروى (سابق) از آن برخوردارند يك دنيا فاصله وجود دارد. چنين به نظر مى‌رسد كه ما از ساختار سازمان‌هاى حرفه‌اى، از مطالعه مستقل در بررسى كارها و كيفيّت آن‌ها، از بنيانى علمى تحت سرپرستى دانشمندان و سرانجام، از منبع مالى مستقل محروم هستيم.

خلاصه آن‌كه نهضت علمى در چارچوب جوامع اسلامى منوط به تأمين پنج شرط الزامى است: [1] تعهدى پر شور؛ [2] حمايتى بخشنده؛ [3] امنيتى تضمين شده، [4]

1) - فرهنگ اسلام شناسان، حسين عبداللهى، ج 2، ص 599.

2) - دانشنامۀ قرآن، بهاءالدين خرّمشاهى، ج 2، ص 577 - 605.