گذارد تا ره‌توشه آنان در دفاع از ولايت و رهبرى باشد. درباره خطبه حضرت و سخنان تكان‌دهنده فاطمه عليها السلام كه در كنگره عظيمى كه در حساس‌ترين فراز تاريخ و در مهم‌ترين مركز اجتماعى عالم اسلام يعنى مسجدالنبى بر پا شد، در كُتب تاريخى مطالب بسيارى ذكر شده است كه در اينجا بطور اختصار به بخشى از آن اشاره مى‌كنيم.

آن حضرت بعد از جريان سقيفه بنى‌ساعده و بيعت مردم با ابو بكر و پس از اينكه وى دستور مصادره و ضبط املاك فدك را كه مربوط به فاطمه زهرا عليها السلام بود صادر كرد. صديقه طاهره عليها السلام با حجاب كامل از خانه بيرون آمد و با وقار تمام در ميان گروهى از زنان به مسجد پيامبر صلى الله عليه و آله وارد گرديد. عظمت و ابهت آن حضرت بگونه‌اى بود كه همه حاضران متوجه ورود ايشان شدند. حضرت فاطمه عليها السلام پشت پرده‌اى قرار گرفت و پس از لحظه‌اى به ياد پدر بزرگوار خويش و فراق وى و ستمهايى كه پس از وفات رسول خدا صلى الله عليه و آله بر او روا داشته بودند، ناله‌اى جانسوز از دل برآورد كه همه حاضران را به گريه انداخت و فرياد وا محمدا از هرگوشه مسجد بلند شد، بعد از اينكه جمعيت اندكى آرام گرفتند، صديقه كبرى با كمال متانت خطبه مفصّلى ايراد نمود.

اين خطبه كه‌توسط برخى‌از مصادر اهل سنّت و بسيارى‌از مصادر شيعه ذكر شده است [1] متضمن بسيارى از معارف الهى است كه با كمال‌

[1] - يكى از قديمى‌ترين منابعى كه اين خطبه در آن ذكر گرديده است، كتاب «بلاغات‌النساء» نوشتۀ ابوالفضل احمد بن ظاهر روزى (280-240 ه‌. ق) معروف به ابن طيغور است كه در كتاب خود مجموعه‌اى از خطبه‌ها، گفتارها، و اشعار زنان مسلمان عرب را گردآورى كرده است. همچنين ابو جعفر محمد بن جرير طبرى از علماى قرن چهارم هجرى نيز اين خطبه را در كتاب «دلائل الامامة» آورده است. ابو منصور احمد بن ابى‌طالب الطبرسى از علماى قرن ششم نيز خطبۀ مذكور را در كتاب «الاحتجاج» ذكر كرده است. ابوالحسن على‌بن عيسى اربلى از علماى قرن هفتم هم در كتاب «كشف الغمه» خطبۀ حضرت را از كتاب «السقيفه» نوشتۀ ابى‌بكر احمد بن عبدالعزيز الجوهرى نقل نموده است. مسعودى نيز در «مروج الذهب» متذكر اين خطبه شده است. ابن شهر آشوب (متوفاى سال 588 ه‌. ق) نيز در كتاب «المناقب ج 1، ص 318» خطبۀ مذكور را نقل كرده است. تعداد ديگرى از علماى متقدم نيز خطبۀ آن حضرت را ذكر كرده‌اند كه به جهت اختصار از بيان آنها صرفنظر مى‌شود