درس بيست و يكم

خريد و فروش‌

«معاملات» عبارت از احكام شرعى متعلق به امور دنياست به اعتبار بقاى شخص؛ مانند بيع، رهن، اجاره، نكاح و جز آن‌ها ... و بالجمله آنچه مقصود اهم از آن دنيا باشد، معامله است. (1)

در ميان معاملات، اولين و مهم‌ترين قرارداد متداول در روابط اقتصادى، بيع (خريد و فروش) است كه نقش بسيار مهمى در روابط اجتماعى دارد. مسأله خريد و فروش همچون ساير فعاليت‌ها بايد در محدوده مقررات اسلام باشد. از اين رو، يادگيرى احكام خريد و فروش، پيش شرط داد و ستد صحيح است:

مردى به اميرمؤمنان 7 گفت: در پى كسب و كار هستم. فرمود: آيا از احكام دينى خود، اطلاع دارى؟ گفت: پس از شروع به كار احكام را فرا خواهم گرفت؛ فرمود:

«وَيْحَكَ الْفِقْهُ ثُمَّ الْمَتْجَرُ، فَانَّهُ مَنْ باعَ وَاشْتَرى‌ وَ لَمْ يَسْأَلْ عَنْ حَرامٍ وَ لا حَلالٍ ارْتَطَمَ فِى الرِّبا، ثُمَّ ارْتَطَمَ» (2)

--------------------------

1- فرهنگ معارف اسلامِی، سِید جعفر سجّادِی، ج 4، ص 266.

2- مستدرک الوسائل، ج 13، ص 247، آل البِیت.