«مَنْ خانَ جارَهُ شِبْراً مِنَ الارْضِ جَعَلَهُ اللَّهُ طَوْقاً فى‌ عُنُقِهِ مِنْ تُخُومِ الارْضِ الْسَّابِعَةِ حَتَّى يَلْقَى اللَّهَ يَوْمَ الْقِيامَةِ مُطَوَّقاً الَّا انْ يَتوُبَ وَ يَرْجِعَ» (1)

كسى كه به يك وجب زمين همسايه‌اش خيانت كند، خداوند آن را از حدود زمين هفتم طوق گردنش قرار مى‌دهد تا آن كه روز قيامت با همان حالت خدا را ملاقات كند، مگر آن كه توبه كند و بر گردد.

حضرت على 7 فرمود:

«الْحَجَرُ الْغَصْبُ فِى الدَّارِ، رَهْنٌ عَلى خَرابِها» (2)

سنگ غصبى در خانه، گرو نابودى آن است.

موارد غصب‌

1- عين فقط؛ مثل غصب كردن مستأجر در زمان اجاره عين مورد اجاره را چه خانه و چه غير آن.

2- منفعت فقط؛ مثل غصب كردن صاحب خانه، منفعت خانه اجاره داده شده را در زمان اجاره.

3- عين و منفعت؛ مثل غصب كردن خانه‌اى يا ماشينى را از صاحبش.

4- حق؛ مثل غصب كردن حق التحجير (نشانه‌گذارى) يا غصب كردن مساجد و خيابان كه حق عموم است. (3)

--------------------------

1- وسائل الشِیعه، ج 17، ص 309.

2- نهج البلاغه، فِیض الاسلام، ص 1193، حکمت 232.

3- تحرِیر الوسِیله، ج 2، ص 172، مسألة 1.

احكام اسلامى، ص: 175

احكام غصب‌

1- حكم تكليفى؛

الف- حرمت: يعنى غصب به طور كلى حرام است.

ب- وجوب ردّ آن: يعنى برگرداندن آن به مالك يا وّلى او واجب است.

2- حكم وضعى؛

ضمانت: يعنى در صورت تلف يا خسارت مال غصبى، غاصب ضامن است. (1) دو حكم تكليفى غصب در تمام اقسام غصب (عين، منفعت و حق) جريان دارد، ولى حكم وضعى فقط در غصب عين و منفعت جريان دارد، نه حقوق. (2)

چگونگى تحقق غصب در اموال‌

1- اموال منقول‌

الف- حيوان؛ با سوارشدن بر آن يا گرفتن افسار و كنار زدن مالك و بردن و تحت اختيار قرار دادن.

ب- غير حيوان؛ در اختيار خود گرفتن، در صِدقِ غصب كافى است؛ اگر چه به جايى انتقال ندهد.

--------------------------

1- تحرِیر الوسِیله، ج 2، ص 173، مسألة 3.

2- همان، مسألة 4.