آنچه زيادش، مست‌كننده است، ولى اندك آن، مستى‌آور نيست، مصرف كم يا زياد آن حرام است.

چنانچه مادّه‌اى در برخى افراد يا بعضى از نقاط يا در افراد معتاد، سبب مستى نگردد، (ولى ذاتاً مست‌كننده است) موجب حلّيت آن نمى‌شود. [1]

2. آبجو: يكى ديگر از نوشيدنيهاى حرام، آبجو است اگر به حالت جوشش درآيد، هرچند مست‌كننده نباشد و آن شراب معروفى است كه در صدر اسلام، اغلب از جو گرفته مى‌شد. [2]

آبى كه به دستور پزشكان از جو مى‌گيرند و به آن ماءالشعير گفته مى‌شود، پاك است و نوشيدن آن مانعى ندارد. [3]

3. آب انگور، كشمش و خرما: هرگاه آب انگور، خودبه‌خود يا توسّط آتش بجوشد، نوشيدن آن حرام مى‌شود.

هرگاه عصاره كشمش و خرما خودبه‌خود يا با آتش يا حرارت خورشيد به جوش آيد- اگر ثابت شود كه مست‌كننده است- حرام مى‌باشد. [4]

تبصره 1: كشمشى كه در خوراك پخته شده يا در كباب و كوفته و دلمه و مانند آن مى‌گذارند، اشكالى ندارد. [5]

تبصره 2: انواع عصاره‌هايى كه نوشيدن آنها حرام است، در صورتى كه خودبه‌خود به جوش آمده باشد، جز با تبديل و تحوّل آن به سركه، حلال و قابل نوشيدن نمى‌شود.

تبصره 3: عصاره‌هايى كه نوشيدن آنها حرام است اگر توسّط آتش و مانند آن جوشيده باشند، حرمت آنها با تبخير آن‌ها از بين مى‌رود و احوط آن است كه تبخير، توسّط آتش يا مانند آن باشد كه سبب جوش آمدن مى‌شود. [6]

[1] همان، ص 166، مسألة 16.

[2] همان، مسألة 18.

[3] همان، مسألة 18 و توضِیح المسائل، مسألة 115.

[4] همان، مسألة 19.

[5] همان، ص 167، مسألة 21.

[6] همان، مسألة 22.