درس اول

اهميت، وجوب و اقسامِ دفاع‌

واژه «دفاع» از ماده «دفع» به‌معناى دور كردن و راندن است و در باب مفاعله به معناى حمايت كردن و يارى رساندن آمده است؛ «دافَعَ عَنْهُ» يعنى از او حمايت كرد و به او يارى رساند. [1]

در اصطلاح شرعى نيز نوعى جهاد است و آن در موقعى است كه دشمنان بر مردم مسلمان هجوم آورند. [2]

«دفاع» امرى فطرى است كه خداوند در نهاد همه موجودات عالم از جمله انسان قرار داده است. اسلام با مقرراتى كه درباره اين امر فطرى و چگونگى آن وضع كرده، آن را به شكل منطقى و درستى جهت داده است.

انسان، قدرت دفاعى خود را گاهى در جانبدارى از دين و آيين، مقدسات دينى، آرمان‌هاى مكتبى، وطن و ميهن اسلامى و امورى از اين قبيل به كار مى‌گيرد و گاهى به حمايت از جان، مال، آبرو و ناموس خويش اقدام مى‌كند و در برابر متجاوزان به حريم و حقوق خود و بستگانش به دفاع مى‌پردازد. بر اين اساس مى‌توان دفاع را به دو قسم «دفاع از كيان اسلام و حوزه اسلامى» و «دفاع شخصى» تقسيم كرد كه به شرح آن‌ها مى‌پردازيم.

[1] المنجد، لوِیس معلوف، واژة دفع.

[2] فرهنگ معارف اسلامِی، سِید جعفر سجادِی، ج 2، ص 325 (با اندکِی تصرّف).