خلاصۀ درس

1 - «فقه» در لغت، به معناى درك و فهم عميق و در اصطلاح قرآن و حديث، عبارت است از: «درك عميق نسبت به همۀ تعاليم دينى» كه اين اختصاص به بخش خاصى از تعاليم اسلام ندارد.

2 - در اصطلاح فقها، كلمۀ «فقه» فقط به «احكام و قوانين عملى اسلام» اختصاص يافته و به اين گونه تعريف شده است: «فقه عبارت است از: «علم به احكام فرعى شريعت از روى منابع و دلايل تفصيلى‌آن.»

3 - موضوع علم فقه، فعل مكلّف يا موضوع خارجى است از حيث ثبوت حكمى از احكام شرعى براى‌آن.

4 - منابع فقه از نظر علماى شيعه قرآن، سنّت، عقل و اجماع است.

5 - برخى از علوم جزو مقدمات ضرورى علم فقه به شمار مى‌روند. از ميان آن‌ها، علم «اصول فقه» جايگاه خاصّى دارد.

6 - «تفقّه در دين» از اهميت ويژه‌اى برخوردار است، در برخى از روايات به عنوان كمال نهايى انسان شمرده شده و اولياى گرامى اسلام 6 پيروان خود را به تعليم و تعلّم آن تشويق كرده و ترك كنندۀ آن را در رديف مردم زمان جاهليت برشمرده‌اند.

پرسش

1 - مفهوم «فقه» را در لغت، حديث و اصطلاح علما ذكر كنيد.

2 - تعاليم اسلامى به چند بخش تقسيم شده است‌؟ نام ببريد.

3 - موضوع علم فقه چيست‌؟

4 - رابطۀ فقه و اصول فقه را بيان كنيد.

5 - سفارش حضرت على 7 به فرزندش را دربارۀ تفقه در دين ذكر نمائيد.