فصل اول: واژه‌شناسى بيمه‌

1. واژه بيمه در زبان فارسى‌

فرهنگ نويسان در زمينه منشأ و ريشه لغوى واژه بيمه اتفاق نظر ندارند. مرحوم على‌اكبر دهخدا واژه بيمه را مأخوذ از زبان هندى مى‌داند و درباره آن مى‌نويسد: «بيمه [مِ مَ‌] هندى و به معناى ضمانت مخصوص از جان و مال [مى‌باشد] كه در تمدن جديد رواج يافته است.» [1]

مؤلف كتاب «فرهنگ فارسى» بيمه را از اصل «بيما» [bima اردو و هندى‌] به معناى ضمانت دانسته است.[2]

در مقابل، برخى معتقدند كه بيمه يك لغت خالص فارسى است و ريشه آن نيز به احتمال زياد، واژه «بيم» به معناى ترس است، [3] زيرا عنصر اولى و اصلى در آن ترس از خطر است.

مرحوم على‌اكبر نفيسى بيمه را به معناى اطمينان در مقابل مخاطره محتمل‌الوقوع دانسته است. [4])

2. واژه بيمه در زبان عربى، انگليسى و فرانسه‌

براى معناى بيمه، لغت شناسان عرب به درستى واژه «تأمين» را برگزيده‌اند و از قرارداد بيمه به «عقد التأمين» تعبير نموده‌اند. [5] و به تبع آنان، بعضى از فقها با پيروى از آنان در برخى از كشورهاى عربى، از «بيمه» به «سيكورتا» و «سيكورته» تعبير كرده‌اند. [6] در لغت انگليسى‌

[1] دهخدا، لغتنامه، ذِیل واژه بِیمه.

[2] محمد معِین، فرهنگ فارسِی، ذِیل واژه بِیمه.

[3] محمد جهانشاهِی، «بِیمه از نظر حقوق مدنِی»، مجله کانون وکلاء، شماره 42، 1334.

[4] فرهنگ ناظم‌الاطباء، ذِیل واژه بِیمه؛ همچنِین رجوع کنِید به فرهنگ زبان فارسِی و لغتنامه.

[5] مرتضِی مطهرِی، بررسِی مسئله فقهِی بِیمه، ص 26.

[6] سِید محسن حکِیم، منهاج الصالحِین، تعلِیقه سِید محمد باقر صدر، ج 3، ص 151.