به جاست كه گذرى اجمالى به تاريخ پر فراز و نشيب شيعه در طى قرون داشته باشيم. چنانچه مى‌دانيم شيعيان تا سده‌هاى اخير در اكثر بلاد اسلامى در اقليت بوده و با دولتهاى ستمگر حاكم نيز مبارزه مى‌كردند. از اين رو، ناچار بوده‌اند در حفظ اسرار خود بكوشند تا در برابر اكثريت حاكم و مغرور كه براى اقليت شيعه حقوقى قائل نبوده و آنها را به انواع اتهام متهم مى‌نمودند، مصونيت نسبى بيابند. متأسفانه در چنين فضاى بسته سياسى و على رغم تأكيد ائمه : بر حفظ اسرار، افرادى دچار اشتباه شده و اسرار را افشا مى‌ساختند و موجب زحمت ديگران مى‌شدند و خودشان نيز دچار مشكل و تعقيب و زندان مى‌گرديدند.

داستان تلخ معلّى بن خنيس در اين باب عبرت‌آموز است. نقل شده است كه امام صادق 7 به وى توصيه كرد كه در حفظ اسرار شيعه كوشا بوده و از افشاى آن پيش دشمنان پرهيز كند، اما او بر اين فرمان امام پايبند و استوار نماند و در نتيجه به دست دشمنان گرفتار شد و به قتل رسيد.

امام صادق 6 به معلّى فرمود:

اى معلّى! اسرار ما را حفظ نما و آنها را فاش نكن، بدان آن كس كه اسرار ما را حفظ كند، خداوند او را در دنيا سربلند و عزيز خواهد نمود و در قيامت در پيش روى او نورى خواهد نهاد تا او را به بهشت راهبر گردد. اى معلى! هر كس اسرار ما را افشا كند، خداوند او را در دنيا خوار كرده و در آخرت نور و روشنايى را از پيش روى او بر خواهد داشت، و او را در تاريكى رها خواهد ساخت تا به جهنم درآيد. اى معلّى! «تقيه» جزء آيين ما و آيين پدران ماست و هر آن كس كه تقيه نكند، دين ندارد. اى معلى! خداوند