کرد ابن سلاّر را بکشد؛ پس از قتل او خود به وزارت رسید؛ سپس پسرش را وادار کرد تا خلیفه ظافر را بکشد و نصر مورد اعتماد ظافر بود و گفته اند به علت زیبایی اش به او عشق می ورزید؛ پس شبانه اقدام به کشتن ظافر کرد و پیکرش را در چاه انداخت و چون نصر، ظافر را کشت، همان شب نزد پدر رفت و او را آگاه کرد. عباس دو برادر ظافر و برادرزاده اش را احضار کرد و به قتل رساند؛ سپس خلافت را به عیسی، فرزند ظافر واگذار کرد و او را به فائز ملقب گردانید. ظافر در 39 سالگی به قتل رسید. 7

عباس صنهاجی

عباس بن ابوالفتوح بن یحیی بن تمیم بن معزبن بادیس صنهاجی. چون یحیی بن تمیم پس از مرگ پدرش تمیم، حکومت را به دست گرفت، برادرش ابوالفتوح را از مهدیه، پایتخت صنهاجی ها اخراج کرد و او به همراه همسرش بلاره دخترِ عمویش قاسم بن تمیم و همراه پسرش عباس که کودکی شیرخوار بود، روانه مصر شد. ابوالفتوح در آنجا درگذشت. عادل بن سلار، وزیر ظافر خلیفه فاطمی با مادر عباس ازدواج کرد و عباس در خانه ناپدری خود، سلار، بزرگ شد و پس از ازدواج، صاحب فرزندی شد که نامش را نصر گذاشت. مادربزرگ نصر، تربیت او را به عهده گرفت. نصر در سن جوانی با زیبایی فوق العاده خود ممتاز بود. ظافر شیفته او شد و او را به خود نزدیک ساخت و عباس به وزارت ابن سلاّر چشم طمع دوخته بود و پسرش نصر را وادار به کشتن ابن سلاّر کرد. او ابن سلاّر را کشت و پدرش وزارت را به عهده گرفت. چون ظافر از ماجرا آگاه شد، بر عباس خشم گرفت و عباس پسرش را به بهانه فاش شدن عشق و شیفتگی ظافر به وی تحریک کرد که ظافر را بکشد و نصر برای رفع اتهام از خود دست به ترور او زد و عباس قدرت را در اختیار گرفت و دو برادر ظافر، یوسف و جبریل را کشت و عیسی، فرزند ظافر را پس از گذشت دو روز از قتل پدرش بر دوش گرفت و بر تخت شاهی نشاند و از مردم، برای او که پنج ساله بود، بیعت گرفت. عباس دارایی ها و جواهرات و اشیای قیمتی قصر را هرچه خواست برداشت، به این خیال که کارها بر وفق مراد او خواهد شد؛ ولی دیری نپایید که مردم درباره او اختلاف کردند و سپاهیان بر او شوریدند. مردم از طلایع بن رزیک، حاکم صعید و توابع آن، یاری طلبیدند. او که فردی باشهامت بود، سپاه خود را فراهم آورد و آهنگ عباس کرد. چون عباس از آمدن او آگاه شد، با تمام اموال و اشیای قیمتی خود راه شام در پیش گرفت و در مسیر راه به اسارت صلیبیان درآمد و آنان تمام دارایی های او را گرفتند و پسرش را اسیر کردند و طلایع بن رزیک، اموالی را به صلیبیان داد و او را از آنان گرفت و چون بر ابن رزیک وارد شد، او را کشت و به دار آویخت. 8

پی نوشت ها:

1. چهارشنبه اول محرم 549ق / 17 مارس 1154م؛ شنبه 25 شوال 549ق / اول ژانویه 1155م.

2. نفح الطیب، ج3، ص7؛ فروخ، تاریخ الادب العربی، ج5، ص307؛ الاعلام، ج7، ص10.

3. تاریخ ابن اثیر، ج، ص102؛ الاعلام، ج9، ص49.

4. وفیات الاعیان، ج3، ص123؛ طبقات الاطباء، ص614 (62)؛ نفح الطیب، ج2، صص333 و 335؛ ج3، ص393؛ خریده القصر (بخش چهارم)، ج1، ص369؛ ارنولد، تراث الاسلام، ص536؛ الاعلام، ج4، ص355.

5. انباه الرواة، ج1، ص136؛ الوافی بالوفیات، ج8، ص183؛ شذرات الذهب، ج4، ص154؛ نفح الطیب، ج3، ص355؛ فروخ، تاریخ الادب العربی، ج5، ص305؛ الاعلام، ج1، ص243.

6. قصه الحضاره، جزء چهارم از مجلد چهارم، ص254؛ علاقات بین الشرق و الغرب، ص278؛ ماتدین به الثقافة الاوروبیه لعرب اسپانیا (به زبان فرانسوی)، ص46؛ تاریخ الادب الجغرافی، ج1، ص282.

7. النجوم الزاهره، ج5، صص288، 296 و 308؛ وفیات الاعیان، ج1، ص237؛ تاریخ ابن اثیر، ج11، صص191 و 193؛ شذرات الذهب، ج4، ص152؛ العبر، ج4، ص136؛ ابن ایاس، ج1، ص227؛ الاعلام، ج1، ص315.

8. تاریخ ابن اثیر، ج11، ص191 ـ 194، النجوم الزاهره، ج5، صص289، 295، 297، 307، 308، 309، 310 و 312.

550 ق / 1155 ـ 1156م1

رویدادها

تقسیم حکومت سلاجقه روم: قلیچ ارسلان دوم، حکومت را میان فرزندان و برادرزادگانش تقسیم می کند و منطقه قونیه را برای خود نگه می دارد و پس از مرگ قلیچ به سال 558ق پسرش کیخسرو اول جانشین او می شود. تقسیم حکومت به ضعف آن و چیره شدن دشمنان و زوال آن منجر شد.

بلایای طبیعی: وقوع زلزله هایی در عراق و مناطق مجاور آن.

وقایع نظامی

چیرگی دوباره غوریان بر غزنه و برانداختن حکومت غزنویان در آنجا: علاءالدین حسین، پادشاه غوریان، بر غزنه چیره می شود و مردم آنجا را از دم تیغ می گذراند و پس از جنگی با خسروشاه بن بهرام به حکومت غزنویان پایان می دهد.

خسروشاه، پادشاه غزنه به هند گریخته و در شهر لاهور، پایتخت دولت غزنویان را در آنجا تأسیس می کند.

حمله غوریان به هند: غوریان به فرماندهی شهاب الدین محمد به هند حمله می کنند و بر لاهور چیره می شوند.

خسرو پسر بهرام، آخرین پادشاه غزنه دستگیر و به غزنه فرستاده می شود و در یکی از قلعه های آنجا زندانی می شود تا مرگش فرا می رسد.