رساله الاسطرلاب از مجریطی، الساعات از ثابت بن قره، المدخل الی علم الفلک از فرغانی و احصاءالعلوم از فارابی. 6

پی نوشت ها:

[1] سه شنبه اول محرم 552ق / 12 فوریه 1157م؛ چهارشنبه 29 ذی القعده 552ق / اول ژانویه 1158م.

[2] الغرب: دامنه کوه های مجاور بیروت است که از ناحیه جنوب به بلندی های دامور منتهی می شود.

[3] الاعلام، ج2، ص10؛ فلیب حتی، لبنان فی التاریخ، ص404.

[4] تاریخ ابن اثیر، ج11، ص228؛ العبر، ج4، ص149؛ شذرات الذهب، ج4، ص163؛ البدایه و النهایه، ج12، ص237.

[5] تاریخ ابن اثیر، ج11، ص222؛ النجوم الزاهره، صص304 و 326؛ العبر، ج5، ص147؛ البدایه و النهایه، ج12، ص237؛ شذرات الذهب، ج4، ص161؛ الوزارة فی عهد السلاجقه، ص267 ـ 270؛ راحه الصدور، صص254، 260 و 297؛ وفیات الاعیان، ج2، ص427.

[6] المستشرقون، ج1، ص112؛ آرنولد، تراث الاسلام، صص372 و 497.

553 ق / 1158 ـ 1159م1

رویدادها

آبادانی: ساختن مسجد جامع در مراکش.

وقایع نظامی

صلیبیان، حارم: بازپس گیری حارم به دست صلیبیان.

جنگ های اسماعیلیان و ترکمانان: اسماعیلیان در قوهستان (قهستان) بر ترکمان ها یورش می برند و ترکمان ها، آنان را رانده و تارومارشان می کنند.

درگذشتگان

ابن عطیه (ابوجعفر).

ابن عطیه (ابوجعفر)

ابوجعفر، احمدبن محمدبن عطیه قضاعی. خاندان او نخست از طرطوشه، سپس به مراکش منتقل شدند. ابن عطیه در مراکش چشم به جهان گشود و در آنجا نشو و نما کرده و دانش فراگرفت. به دربار مرابطون رفت و نخست کاتب علی بن یوسف بن تاشفین و پس از آن کاتب فرزندانش، تاشفین و اسحاق، شد و چون دولت مرابطون سقوط کرد، به دربار موحدون رفت و عبدالمؤمن، نخست او را کاتب خود و سپس به وزارت برگزید و بر اثر بدگویی و سخن چینی حسودان نزد عبدالمؤمن، به قتل رسید. 2

پی نوشت ها:

[1] شنبه اول محرم 553ق / اول فوریه 1158م؛ پنج شنبه 10 ذی الحجه 553ق / اول ژانویه 1159م.

[2] اعتاب الکتاب، ص225؛ فروخ، تاریخ الادب العربی، ج5، ص324.

554 ق / 1159 ـ 1160م1

رویدادها

انطاکیه: مانوئل کومنن، امپراتور روم، انطاکیه را جزو قلمرو دولت خود می کند.

آشوب مذهبی: برپایی آشوب میان علویان و شافعیان در شهر استرآباد.

بلایای طبیعی: طغیان رود دجله و زیرآب رفتن بغداد.

وقایع نظامی

صلیبیان، یورش ارناط بر الجزیره و به اسارت درآمدن وی: ارناط، حاکم انطاکیه به چراگاه های الجزیره حمله می برد و در مسیر بازگشت، به همراه اغنام و احشام غارت شده به اسارت مجدالدین بن ابی بکربن دایه نایب نورالدین محمود در حلب درآمد و شانزده سال در اسارت ماند (1160 ـ 1176م) بدون اینکه پادشاه بیت المقدس یا مردم انطاکیه بر اسارت او دریغ بخورند یا برای آزادی او تلاش کنند.

درگذشتگان

ابن غرله؛

جوسلین دوم.

ابن غرله

شاعر مغربی از شعرای زجل و موشح سرا (دو نوع شعر عربی). او میان واژه های زیبا و سبک روان و به دور از تکلف جمع کرده بود. از مشهورترین موشحات وی، موشحه «العروس» است که آن را هنگام عاشق شدنش به «رُمَیله»، خواهر عبدالمؤمن، امیر موحدون، به نظم کشیده است؛ به همین سبب نیز، عبدالمؤمن او را کشت. ابن غرله در زیبایی چون تندیس و رمیله نیز چهره ای زیبا داشت، سخنور و زجل سرا بود. مطلع موشحه ابن غرله این است:

«کسی که به شکار می پردازد باید چونان شکار من باشد. شکار من آهویی از بیشه زار شیر است».

در ادامه می گوید:

شبی به دیدار او رفتم، درحالی که غنوده بود. و نگهبان غافل بود و گاه رفتن ستارگان نزدیک شده بود. هنگامی که او را در آغوش گرفتم، بوسه ای خواستم گفت:

آرام آرام و از حد تجاوز مکن. تیرها را می شکنی و گره ها را باز می کنی». 2