دیگر منابع: العبر 1/394 الاعلام 2/286 الوافی بالوفیات 13/205 معجم المؤلفین 4/86 شذرات الذهب 2/163 الجرح و التعدیل 3/320 النجوم الزاهره 3/70 البدایة و النهایه 11/52 هدیة العارفین 1/338.

حنظله ـ شرقی (پیش از اسلام ـ حدود 30 هـ )

ابوطمحان حنظلة بن شرقی قینی.

نام دیگر او را ربیعه آورده اند.1 وی از قبیله بنی قین از قضاعه و دوست و همزاد زبیر بن عبدالمطلب بود. سالیان زیادی از عمر خود را در جاهلیت سپری کرد، ولی اسلام را درک کرد و مسلمان شد،2 گرچه موفق به دیدار رسول خدا(صلی الله علیه وآله) نشد.3 وی را شاعری نیکوسُرا و مشهور،4 سوارکاری ماهر،5 اما فردی فاسق6 و از کسانی که دارای عمری طولانی بوده توصیف کرده اند.7 عمرش را دویست سال ذکر کرده اند.8 اشعارش بسیار بلیغ و رقیق بود و نوادری درباره وی نقل شده است.9 ابوسعید سکری اشعار ایشان را جمع آوری کرده است.10 اثر او دیوان شعر است.11 حنظله شرقی در حدود 30 هـ درگذشت.12

پی نوشت ها

[1] ـ خزانة الادب 3/426.
[2] ــ سمط اللآلی 1/332.
[3] ــ الاعلام 2/286.
[4] ــ المؤتلف و المختلف (آمدی) 193.
[5] ــ الوافی بالوفیات 13/211.
[6] ــ الشعر و الشعراء 251
[7] ــ الأمالی (سید مرتضی) 1/257.
[8] ــ الاصابه 2/66.
[9] ــ ریحانة الادب 7/175.
[10] ــ الفهرست (الندیم) 178.
[11] ــ المؤتلف و المختلف (آمدی) 193.
[12] ــ الاعلام 2/286.*

دیگر منابع: لغت نامه دهخدا 1/493 الموشح 95، 102 و 307 الامالی (قالی) 2/323 عیون الاخبار 4/25 الحیوان 3/93 کشف الظنون 1/786.

حنظله ـ کاتب (م پس از 40 هـ )

ابوربعی حنظله بن ربیع (ربیعه) بن ضیفی بن رباح کاتب تمیمی اسدی.

ساکن کوفه و از اصحاب، کاتبان و راویان پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) و از یاران علی(علیه السلام)بود. شهرت او به کاتب نیز از این باب است که کاتب پیامبر بود.1 عمویش اکثم خبر ظهور و آمدن پیامبر(صلی الله علیه وآله) را به مردم داده بود.2 رسول خدا(صلی الله علیه وآله) حنظله را برای برقراری صلح به طائف فرستاد.3

زمانی به علت عیب جویی از عثمان، به همراه جریر بن عبدالله بجلی از کوفه به قرقیسا4 رفت.5 حنظله در جنگ قادسیه حضور داشت و در جریان جنگ جمل از امیرمؤمنان علی(علیه السلام) جدا شد6 و به همراه جمعی از طایفه خویش به معاویه پیوست. پس از این واقعه بود که حضرت علی(علیه السلام)دستور تخریب خانه او را صادر کرد. در پی آن، اشعاری در تحریک معاویه علیه علی(علیه السلام)سرود.7 ابوعثمان نهدی، یزید بن شخیر و برخی دیگر از او روایت کرده اند.8 روایت کتابی از پیامبر(صلی الله علیه وآله) را به وی نسبت داده اند.9 حنظله فرزندی بر جای نگذاشت و سرانجام پس از شهادت حضرت علی(علیه السلام) و در زمان حکومت معاویه در قرقیسا درگذشت.10

پی نوشت ها

[1] ـ وقعة صفین 97.
[2] ــ الاستیعاب 1/379.
[3] ــ اسد الغابه 2/830 .
[4] ــ ناحیه ای بین خابور و فرات معجم البلدان 6/328.
[5] ــ اعیان الشیعه 6/258.
[6] ــ الاستیعاب 1/379.
[7] ــ وقعة صفین 97.
[8] ــ اسد الغابه 2/830 .
[9] ــ الفهرست (طوسی) 65.
[10] ــ الاستیعاب 1/379 تقریب التهذیب 1/206*

دیگر منابع: جامع الرواة 1/282 خلاصة تهذیب تهذیب الکمال 3/63 منهج المقال 127 مستدرکات علم رجال الحدیث 3/295 دائرة المعارف الشیعیة العامه 8/511.

حنین ـ عبادی

حنین ـ عبادی (194 ـ 264 هـ )

ابوزید حنین بن اسحاق عبادی بغدادی.

پزشک و مترجم مشهور مسیحی سده سوم و منسوب به عباد از نصارای شهر حیره، واقع در نواحی کوفه و نجف در عراق بود و چون در جمع آنها می زیست، به عبادی شهرت یافت.1 پدرش اسحاق داروفروش و از مردمان حیره بود.2 ظهیرالدین بیهقی می نویسد: ابوزید در بغداد به دنیا آمد، اما در شام نشأت یافت3 و دانش مقدماتی را در همان جا فرا گرفت. به هر حال وی به سال 194 هـ زاده شد و دانش خود را نزد اساتید مشهوری فرا گرفت. از برجسته ترین استادان وی یوحنا بن ماسویه، پزشک و مترجم دربار هارون (خلافت 170 ـ 193 هـ ) در بغداد بود. وی گویا به همراه پدرش به بغداد رفت و از همان آغازین روزهای ورود و در حالی که نوجوانی بیش نبود، در مجلس درس یوحنا حاضر شد، اما از آنجایی که از ذکاوت و استعداد سرشاری برخوردار بود، پرسش های فراوانی در ذهنش به وجود می آمد که بعضاً با پاسخ استاد نیز قانع نمی شد، از این رو بین استاد و شاگرد برخی کشمکش ها و دل آزردگی ها به وجود آمده و در نهایت به