ترتیب الفبا، اسماء الاماکن می باشد. 5 سرانجام وی در سال 430ه در غندجان درگذشت. 6 سال 428ه تاریخ دیگری است که برای فوت او ذکر کرده اند. 7

پی نوشت ها

[1] ـ معجم البلدان 4 / 216. 2 ـ نزهة الالباء 366. 3 ـ معجم الادباء 7 / 26
[1] ـ 264. 4 ـ نزهة الالباء 366. 5 ـ معجم الادباء 7 / 26
[1] ـ 264. 6 ـ انباه الرواة 4 / 169. 7 ـ لغت نامه دهخدا 6 / 7905.

دیگر منابع: روضات الجنات 3 / 83؛ خزانة الادب 1 / 53؛ دایرة المعارف الشیعیة العامه 8 / 47؛ هدیة العارفین 1 / 275؛ کشف الظنون 2 / 1939؛ الوافی بالوفیات 11 / 380؛ بغیة الوعاة 1 / 498؛ معجم المؤلفین 3 / 197؛ تاریخ التراث العربی 8 / 444؛ ایضاح المکنون 2 / 186؛ الاعلام 2 / 180؛ لسان المیزان 2 / 194.

محمود هیئتی

حسن ـ اهوازی

حسن ـ اهوازی (362 ـ 446ه)

ابوعلی حسن بن علی بن ابراهیم بن یَزداد اهوازی.

وی در سال 3621 در اهواز زاده شد2 و از دانشمندان و متخصصان علم قرائت در زمان خویش بود. علاوه بر فراگیری علم قرائت در زادگاه خویش به شهرهای دیگری چون عراق و شام نیز مسافرت کرده3 و علومی را در این زمینه از استادان فن چون أشنانی و قاسم مطرّز و بسیاری دیگر فرا گرفت. 4 در علم حدیث نیز بی بهره نبوده و از محدثانی چون نصربن احمد مُرجی و عبداللّه لجباربن محمد طلحی روایاتی را شنیده و نقل کرده است. اهوازی از مقریان و محدثان مورد اعتماد و پیرو مذهب سالمیه5 بود. وی در سال 391 وارد دمشق شد و در آنجا ساکن گردید. 6 در علم قرائت شاگردانی چون ابوعلی غلام هرّاس و ابوالقاسم هذلی را تربیت نموده7 و در علم حدیث و روایت، کسانی چون ابوبکر خطیب بغدادی و علی بن محمد ربعی از او بهره برده اند. 8 مشهور است اهوازی قرآن را به روایت های مختلف قرائت کرده و تدریس می نمود. وی آثار و تألیفات بسیاری در علم قرائت و حدیث دارد که عبارت اند از: التفرد و الاتقان، 9 البیان فی شرح عقود اهل الایمان، 10 الاقناع، الایضاح، الفوائد و العوائد، قرائة الحسن البصری، قرائة ابن محیص، قرائة زیدبن علی، 11 الموجز، الوجیز و الایجاز. 12 وی سرانجام در سال 44613 در دمشق درگذشت. 14

پی نوشت ها

[1] ـ تاریخ مدینة دمشق 13 / 145؛ معجم الادباء 9 / 37. 2 ـ غایة النهایه 1 / 220. 3 ـ تاریخ الاسلام 30 / 125. 4 ـ سیر اعلام النبلاء 18 / 13. 5 ـ گروهی از متکلمان صوفی که در فقه پیرو مالک بن انس بودند. این فرقه در قرن سوم و چهارم رواج داشت. فرهنگ فرق اسلامی 222. 6 ـ تاریخ مدینة دمشق 13 / 143 ـ 145. 7 ـ معرفة القراء الکبار 1 / 403. 8 ـ تاریخ دمشق 13 / 143. 9 ـ معجم المؤلفین 3 / 247. 10 ـ معجم الادباء 9 / 37. 1
[1] ـ هدیة العارفین 1 / 275. 12 ـ تاریخ الاسلام 30 / 125. 13 ـ تاریخ دمشق 13 / 147؛ معجم الادباء 9 / 37. 14 ـ غایة النهایه 1 / 222.

دیگر منابع: تبیین کذب المفتری 364؛ العبر 2 / 288؛ لسان المیزان 2 / 237؛ میزان الاعتدال 1 / 512؛ النجوم الزاهره 5 / 56؛ شذرات الذهب 3 / 274؛ مختصر تاریخ دمشق 6 / 351؛ تهذیب تاریخ دمشق 4 / 197؛ الکشف الحثیث 92.

اسماعیل اسماعیلی

حسن ـ بزاز

حسن ـ بزاز (359 - 439ه)

ابوعلی حسن بن محمد بن اسماعیل بن محمدبن اشناس اشناسی بزاز بغدادی، مشهور به ابن حمامی و ابن اشناس.

فقیه، متکلم1 و محدث جلیل القدر و از دانشمندان سرشناس امامیه در نیمه نخست سده پنجم هجری و همعصر شیخ طوسی بود. 2 جدش اعلایش أشناس، غلام متوکل عباسی بود. 3 در ماه شوال سال 359 در بغداد زاده شد4 و تا آخر عمر در همین شهر زیست. او با اینکه به شیعه بودن خود تصریح کرده، 5 و به دلیل مذهبش از سوی رجالیون اهل سنت نکوهش شده، 6 در منابع رجالی متقدم شیعه نامی از او دیده نمی شود؛ هرچند ابن طاووس او را توثیق کرده است. 7 وی دانش خود را از علمای شیعه و سنی همانند ابوالمفضل محمدبن عبداللّه لله شیبانی، 8 ابوعبداللّه لله حسین بن احمدبن مغیره ثلاج، ابن ابی الثلج کاتب، 9 احمدبن محمد بن عبداللّه لله بن عیاش جوهری، 10 حسن بن محمدبن عبید عسکری، عمربن محمدبن سبنک، عبیداللّه لله بن محمدبن عائذ خلال و ابوالحسن علی بن محمدبن لؤلؤ وراق فرا گرفت. 11 خطیب بغدادی که خود از شاگردان ابن حمامی بوده، سماع او را صحیح شمرده است. ابوعلی بزاز در خانه خود واقع در محله کرخ بغداد برای شیعیان مجلس درس داشته و چون در این مجالس به نقد صحابه و تابعین می پرداخته، خطیب بغدادی روایات چندانی از او ثبت نمی کند. 12 به جز خطیب، جعفربن محمدبن احمد